سادس/گیلان یک سینماگر و محقق محیط زیست با تاکید بر اینکه نگذاریم بهشت تالاب انزلی، جهنم آیندگان شود، گفت: متاسفانه تالاب انزلی قربانی کشمکش بین سیاسیون، دستگاه‌های ذی‌ربط و مردم شده و در مستند تنهایی به این مساله اشاره شده بود و در درنگ تنهایی با دادستان سابق انزلی چرایی این موضوع را موشکافانه بررسی کردیم.
سعید نبی در گفت‌وگو با سادس ضمن اشاره به اینکه از سال ۷۸ مستندسازی را آغاز کردم، اظهار کرد: در حوزه‌های مختلف اجتماعی، کارگری، اقوام، مردم شناسی، اقتصادی و سیاسی فعالیت داشتم ولی عمده فعالیت من در حوزه محیط زیست منتها با محوریت اکوسیستم و رابطه انسان با محیط زیست و برعکس بوده است.
وی با بیان اینکه سال ۸۴ یک مجموعه محیط زیستی با موضوع آبزیان اقیانوسی، دریایی و تالابی با عنوان تحقیقات آبزیان کار کردم که جوایز جهانی بسیاری گرفت، تصریح کرد: بعد از آن مجموعه نقش بافت را در حوزه اقوام کارکردم و بعد از آن گنجینه تتیس و بعد هیرکان را در سال ۸۹ کار کردم که یک مجموعه با ۲۶ قسمت در حوزه های گردشگری و حیات وحش بود.
وی افزود: یک مستند بلند روی تالاب انزلی با تکیه بر حیات وحش آن کار کردم که ساخت این مستند ۳ سال بطول انجامید و در آن دوران این مستند را در مطبوعات، پایگاه خبری ها و جامعه سینمایی رویدادی در صنعت سینمای مستند یاد کردند که با تمرکز در رفتارشناسی حیات وحش تالاب که با تکنولوژی روز دنیا ضبط شده بود شبیه آثار آنتنبرو می خواندند.
نبی تصریح کرد: آن چیزی که همیشه برای من مهم بوده انسان و آگاهی است چه آن موقع که طراحی و تهیه کنندگی مناظره را داشتم و یا حتی زمانی که برنامه‌هایی در حوزه اقتصادی کار کردم.
این مستندساز که بیش از ۵۰ جایزه جهانی برای تولیدات مستند خود دارد، تاکید کرد: آگاهی انسان و جامعه در مجموعه‌هایی که با محوریت محیط زیست تهیه می کردم برایم در اولویت بوده یعنی اگر در حوزه محیط زیست هم ورود کردم عموماً رابطه انسان با طبیعت و اکوسیستم مد نظرم بوده که حیات وحش هم جزئی از این اکوسیستم است.
نبی با بیان اینکه عموماً عقیده دارند مجموعه‌هایی که کار کردم انتقادی هستند، گفت: ولی من نام این گونه تولیدات را آگاهی بخشی می دانم.
وی که سال ۸۴ اولین مستند خود در خصوص تالاب انزلی را تولید کرده، افزود: تالاب بین‌المللی انزلی یک اکوسیستم کاملاً حیاتی نه تنها برای مردم انزلی بلکه برای گیلان است.
نبی با تاکید بر اینکه تالاب انزلی برای من یک بهشت و زندگی بوده، گفت: سال‌ها در تالاب زندگی کردم و از همان سال ۸۲ که برای تولید مستند وارد تالاب شدم اگر روزهایی که حتی تا ۲۰ روز نیز در تالاب بودم را حساب کنیم، در مجموع بیش از یک سال در تالاب انزلی زندگی کردم.
وی با اشاره به اینکه سال ۸۴ که ما به تالاب می‌رفتیم اوضاع احوال امروز را نداشت، تصریح کرد: از آن همان سال ها تسریع روند نابودی تالاب را شاهد بودیم و در مجموعه گنجینه تتیس این هشدار را دادم.
نبی با بیان اینکه مجموعه مستند گنجینه تتیس در دنیا خیلی دیده شد و جوایز جهانی زیادی را کسب کرد، افزود: از همان دوران نابودی تالاب را در نقطه به نقطه آن دیدیم و آثار تخریب انسان در تالاب بسیار محرز بود.
این کارگردان کشور با تاکید بر اینکه متاسفانه تالاب انزلی درگیر کشمکش سیاسی بین سیاسیون و دستگاه‌های ذی‌ربط شده، گفت: در برنامه میزگرد درنگ تنهایی به این مساله اشاره شده است.
نبی با بیان اینکه کار کردن و تهیه مستند در تالاب سخت و پیچیده است، تصریح کرد: سال ۸۴ وقتی با تجهیزات ۱۰۰ میلیون تومانی آن‌زمان برای فیلمبرداری وارد آب می شدیم و هر لحظه امکان داشت قایق برگردد، شکارچی ها ما را بسیار تهدید می‌کردند و یا انواع طوفان و تگرگ‌های صبح‌گاهی سختی کار در تالاب را برایمان افزایش می داد.
وی افزود: یادم می‌آید کار برای ما ساعت ۳ صبح در حرکت به سمت محل کمین آغاز می شد و تا ۱۰ شب همان روز در میان بوی فسفر و انواع گازهای تالابی لای نیزارها در باتلاق ادامه پیدا می‌کرد باتلاق هایی که یکبار یادم می‌آید تا کمر در آن گیر افتادیم و به همت محیط بان ها از مخمصه گریختیم.
این مستندساز ادامه داد: ساعت ۴ صبح باید سوار قایق می‌شدیم و زیر آفتاب تابستان و یا سرمای زمستان بودیم و حتی تگرگ هم بر سرمان بارید و آب معدنی که به همراه داشتیم یخ زد.
نبی از ساعت ها کمین در سکوت و بدون حرکت در نیزارهای تالاب انزلی برای تهیه فیلم از پرندگان تالاب انزلی گفت و تاکید کرد: ۲ قسمت از مجموعه هیرکان رابه طور کامل در حیات وحش تالاب انزلی کار کردم.
این کارگردان نام‌آور کشورمان با اشاره به اینکه اگر کسی بخواهد متمرکز روی تالاب انزلی کار کند سوژه های ناب و البته خیلی پیچیده ای در آن وجود دارد، تصریح کرد: کسی که به خودش به عنوان یک انسان احترام می‌گذارد و اندکی و حتی تنها اندکی غیرت وطن دوستی دارد می داند در این دنیا تالاب انزلی یک بهشت است و کسی اگر کمی آینده نگر باشد و عشق این سرزمین را داشته باشد و متعهد و آگاه باشد می داند این تالاب برای ساختن بهشتی جدید در اطراف آن برای برخی ها، تبدیل به جهنمی برای آیندگان می شود.
نبی گفت: گوشه به گوشه تالاب دچار آسیب شده و با مقاصد گوناگون نابود می شود. متاسفانه ما در حفظ این نعمت الهی کوتاهی کردیم و قدر آن را ندانستیم.
وی با تاکید بر اینکه آثار تخریبی این زیاده خواهی ها و بی توجهی ها به زودی بروز می‌کند و خودش را نشان می‌دهد، افزود: تخریب طبیعت و از جمله تالاب بین المللی انزلی در دو مرحله است اول تخریب است و بعد آثار بروز تخریب.
نبی تصریح کرد: الان در مرحله تخریب هستیم آن هم تخریب اکوسیستمی که تعادل ساز بوده، باید توجه کرد تخریب امروز دارد به انتها می‌رسد و بعد از آن، آثار تخریب است که نمی‌توان جلوی اثرات منفی آن را گرفت.
این سینماگر و محقق محیط زیست در پاسخ به این سوال که چقدر با مستند می توان مخاطبان را متوجه مسائل مشکلاتی که تالاب انزلی با آن دست و پنجه نرم می کند، کرد. گفت: این مساله چند مولفه لازم دارد از جمله سبک مستندی که انتخاب می‌کنید، نوع پرداختی که به کار برده می‌شود، شیوه عرضه مستند تولید شده که در نهایت منجر به خوب دیده شدن اثر شود.
نبی تصریح کرد: یک فیلم زمانی خوب است که خوب دیده شود اگر توجه مخاطبان را جلب نکند و یک اثر اثرگذار نباشد نمی توان گفت آن محصول خوب بوده و البته معتقدم مستند ژانر خیلی خوبی است که می‌تواند در مورد مسائل مختلف از جمله تالاب بین المللی انزلی آگاهی بخش باشد. منتها نباید در مغز اثر مردم را فراموش کرد چرا که مردم نبض اثر هستند و یک اثر موفق از نبض جامعه بیرون میاید.
این مستندساز تاکید کرد: کما اینکه ما این کار را کردیم ولی موضوع این است که مستند در کجای دنیا پخش می شود، مخاطبان آن چه کسانی هستند، با گوشت و پوست و استخوانشان تخریب و آثار آن را لمس کردند یا خیر؟ سیاسیونشان و صنعتی هایشان در آنجا چطور فکر می کنند، توسعه یافته اند؟ سطح درک و فرهنگ چقدر است، آیا محیط زیست برایشان مهم است و آیا جامعه به آن حد از درک رسیده که این موضوعات را تحلیل کند و آینده را ببیند و آیا می توان در واقع افرادی که خودشان را به خواب زده‌اند بیدار کرد؟ معتقدم مردم گیلان و بندرانزلی مردمی با فرهنگ، باهوش و اصیل هستند که توسعه یافتگی در ذاتشان است.
به گزارش سادس مجموعه مستند تنهایی به کارگردانی سعید نبی و مریم خدیوی در سال ۹۵ آغاز به تولید کرد و در سال ۱۴۰۰ تولید آن پایان یافته و از شبکه یک سیما پخش شد که فیلم صدای پای آب با ایفای نقش پیشکسوت موسیقی استاد قوامی با محوریت تالاب بین المللی انزلی بود.
انتهای خبر