سادس/خراسان رضوی یک جامعه‌شناس معتقد است دوره سنی ۱۱ تا ۱۹ سالگی دوره نوجوانی و بسیار پیچیده و گسترده بوده و بین مراحل سنی، سخت‌ترین مرحله از زندگی است.
سید عباس عابدی در گفت‌وگو با سادس خاطرنشان کرد: نوجوان در این دوره بلوغ را تجربه می‌کند؛ موضوعی که بر رشد جسمانی، فیزیولوژیکی و روان‌شناختی او تاثیر می‌گذارد. نوجوان در دوره نوجوانی بحران هویت، یعنی همان احساس ناخوشایندی و سردرگمی که دارد را تجربه می‌کند؛ اینکه من کیستم. چنانچه این دوره به درستی به پایان نرسد، عواقب جبران‌ناپذیری دارد.
عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور کاشمر اظهار کرد: دوره نوجوانی نشانه‌هایی از جمله رفتارهای ضد و نقیض، تمایل برای مستقل شدن و از کنترل خانواده درآمدن، پرخاشگری، تقلید، انزوا، بی‌انگیزه شدن، تحریک‌پذیری، عصبانیت و ناامیدی، نگرانی و ترس از آینده، سماجت، جرات، نافرمانی و… را دارد.
وی گفت: در دوره نوجوانی تفکر انتزاعی در فرد شکل گرفته، ارتباطش با گروه‌های همسالان بالا رفته و برای پذیرش مسئولیت و نیز ورود به صحنه اجتماع به‌تدریج آماده شده و دچار مشغله ذهنی نیز می‌شود و دنیای آینده‌اش را به صورت ذهنی مرور می‌کند.
عابدی خاطرنشان کرد: داشتن اشتغال ذهنی یکی از تظاهرات عمده دوره نوجوانی محسوب می‌شود که نوجوان به مسائل فرضی، به آینده و مسائل مربوط به اخلاق، فلسفه و جهان‌بینی می‌پردازد؛ موضوعی که خانواده‌ها از آن غفلت دارند.
وی افزود: نوجوان می‌خواهد به طور ذهنی در اشیا و پدیده‌ها دخل و تصرف کرده و پیوسته در جستجوی سیستماتیک برای راه حل است و هنگامی که با مشکل روبه‌رو است، تلاش دارد همه راه حل‌ها را بررسی کند و مسیر کوتاه را بیابد.
این جامعه‌شناس بیان کرد: در دوره نوجوانی، نوجوان نیاز به تامین نیازهای عاطفی خود دارد و چنانچه والدین در این زمینه ناتوان باشند، او ارتباط را در بیرون خانه جستجو می‌کند.
وی ادامه داد: امروز با گسترش ابزارهای ارتباطی و تغییر سبک زندگی، آسیب‌های اجتماعی و روانی افزایش یافته و بیش از همه بر نوجوانان و جوانان تاثیر گذاشته است.
این کارشناس آسیب‌های اجتماعی گفت: در وضعیت فعلی وظیفه والدین و معلمان دشوارتر است زیرا آموزش و تربیت فرزندان به دانش و مهارت خاص نیاز دارد.
وی بیان کرد: باید والدین به آسیب‌های روانی و مهارت‌های زندگی آگاهی یابند. هم‌اکنون تا حدود زیادی نوجوانان از دایره تقسیم کار و نظارت خانواده‌ها خارج شده و از سویی والدین هم به دلیل مشغله‌های فراوان تسلیم شرایط شده‌اند و این معمای جدیدی است که راهکار دقیقی را می‌طلبد.
عابدی گفت: امروز نوجوانان فشارهای زیادی را از جمله فشار کنکور و قبولی در رشته و دانشگاه معتبر، امتحانات و آزمون‌های کلافه‌کننده و فشارهای دیگر تحصیلی، نصیحت‌های مداوم خانواده، روابط با دوستان و سیطره مطلق وسایل ارتباطی مجازی که مجموعا اضطراب، افسردگی و سرخوردگی را به دنبال دارد، تحمل می‌کنند.
وی افزود: در مواردی این فشارها برای نوجوان قابل تحمل نیست و چون این موضوعات در نوجوانان احساسات مشترک ایجاد می‌کند، آنان در کنار یکدیگر سریع جمع می‌شوند و مستقل از والدین تصمیم می‌گیرند و در نتیجه اعتماد به نفس‌شان هم بالاتر رفته و در تعقیب عقاید و تصمیمات‌شان بر می‌آیند و چون بزرگ‌تر می‌شوند، استانداردهای اخلاقی نوجوانان متفاوت با والدین‌شان می‌شود؛ در نتیجه هویتی تازه پیدا کرده و خودمحوری در شخصیت ایشان مشاهده می‌شود و خود را ویژه و منحصر به فرد می‌دانند.
عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور کاشمر خاطرنشان کرد: در سه دهه اخیر حجم زیادی از مطالب، گفتارها و بعضا کتاب‌های مرتبط با نوجوانان فاقد بهره لازم برای آموزش موثر بوده و نوجوانان دچار آشفتگی روحی شدید شدند. والدین تحصیل‌کرده هم پنداشتند که به ویژگی‌های این دوره وقوف دارند؛ در نتیجه وضعیت فعلی پدیدار شده است.
عابدی اظهار کرد: به رغم همه پیشرفت‌های علمی و تحصیلی اما هنوز والدین با مهارت‌های زندگی یعنی آن توانایی‌هایی که سلامت نوجوان، روابط انسانی و سلامتی‌اش را افزون کند، به طور کامل آشنا نیستند.
والدین هنوز مهارت‌های خودآموزی را نیاموخته‌اند
وی گفت: والدین هنوز هم مهارت‌های خودآموزی را نیاموخته‌اند و به فرزندان مهارت روابط بین فردی، مهارت مقابله با مشکلات و نگرانی‌ها، مهارت مقابله با پرخاشگری و خشم، مهارت اعتماد به نفس، مهارت نه گفتن، مهارت دوست‌یابی، مهارت انتقادپذیری، مهارت تصمیم‌گیری منطقی و… را آموزش نداده‌اند.
عابدی تاکید کرد: خانواده‌ها باید کمک کنند نوجوانان هویت خود را جستجو کرده تا حس ثبات در آنان ایجاد شود. همچنین لازم است ایشان در رسیدن اهداف به نوجوان کمک کنند و برای نوجوان برنامه‌ریزی کرده و از آنان پشتیبانی معقول داشته باشند. همچنین به انتخاب‌های نوجوانان احترام بگذارند؛ به آنان محبت کرده و پرخاشگری بر آن‌ها روا ندارند. در کنار این‌ها لازم است نوجوانان را تنها نگذارند تا بین والدین و نوجوانان دیواری بلند کشیده نشود و خانه پناهگاه امن آنان باشد.
وی با بیان اینکه خانواده‌ها باید بدانند نوجوانان احساسات شدید با کنترل ضعیف دارند، گفت: در شرایط کنونی بین توسعه شخصیت فردی و آینده نوجوان(هویت و استقلال نوجوان) و انقیاد از والدین یکی را باید گزینش کرد و تبعات هر تصمیم را پذیرفت.
این جامعه‌شناس گفت: خانواده اصول، کارکردها و الزامات خاص خود را دارد و بر پاشنه خود می‌چرخد. امروز برداشت و نگرش ما از خانواده دچار تغییر شده که نهایتا ناترازمندی و اختلال کارکردی در خانواده ایرانی پدیدار شده که در واقع پریشانی‌ها و آسیب‌های کنونی خانواده تا حدود زیادی آثار بدخیم چنین تغییر نگرشی است.
انتهای پیام