دیوارهای بی حریم

این آخری برایم جای تامل داشت که آدماها در خصوصی ترین و امن ترین نقطه زندگی خود که می تواند، منزلشان باشد در امنیت نباشند و ممکن است خصوصی ترین بخش زندگی خود را نخواسته با همسایگان خود شیر کنند.
با به بوجود آمدن معماری جدید و تغییر بافت شهری کمتر کسی فرصتی برای حشر و نشر با همسایگان را دارد، اما ضرورت رعایت حریم خصوصی همسایه‌ها همچنان باقی است. درون منزل برای هر کس، مکانی امن محسوب می‌شود که در آن هر عضو خانواده احساس آرامش می‌کند. اما به نظر می رسد بخشی از حریم خصوصی مردم در معماری جدید یا دیده نشده و یا از بین رفته است و سازندگان و مهندسین و طراحان در ساخت خانه ها اصول مهندسی را به درستی اجرا نمی کنند یا اصلا سوادشان به اندازه همین ساخت سازهایشان است، که اجازه می دهد همسایگان در اتاق خواب هایشان صدای همدیگر را بشنوند!
مراد از حفظ حریم در فضای معماری و شهرسازی آن است که فضا به گونه‌ای دارای حریم طراحی شود. اما معماری های امروزی با وجود هزینه های گزاف ساخت و ساز و طراحی نقشه و… نظارت ها صوری به نظر می رسد.
این مسئله در بحث ساخت سازها و معماری های مدرن نیاز به بررسی از سوی متخصین و صاحب نظران این امر را دارد که با ساخت و پاخت و باند بازی هر دوره افرادی وارد صنفی به نام نظام مهندسی می شوند بدون اینکه اصول معماری و ساخت و ساز را بلد باشند، پروژهایی را طراحی کرده، ساخته و به دست مردم می دهند.
همیشه در شعارهای ما وقتی چیزی به نفعمان باشد از ارزش های اسلامی حرف می زنیم و خود را با کشورهای غربی مقایسه نمی کنیم، آیا اسلامی بودن یک جامعه را نباید در تمامی ابعاد در نظر گرفت؟
 آیا کسی به عبور صدا از اتاق خواب و حریم خصوصی مردم توجهی دارد؟ یا بی حیایی تقصیر افراد است یا اینکه دیوارها بی حیاتر شده اند؟!
اینها مسائل جای بسی تامل را دارد تا صاحبان نظام ساخت و ساز به آن توجه ویژه داشته باشند و نظارتها را از صوری بودن به نظارت های واقعی در ساخت و ساز و طراحی برسانند تا وجود معماری ایرانی اسلامی در جامعه به افسانه تبدیل نشود .

خلا نظارتی در ساخت و سازها

محمد رحیمی فرد کارشناس معماری پایه یک طراحی و نظارت در رشته معماری در گفت و گو با خبرنگار ما در خصوص اینکه چقدر معیارهای فرهنگی و اجتماعی در ساخت سازها مدنظر قرار می گیرد، اظهار کرد: یکی از مشکلات اصلی ما امروز فرهنگ حاکم برجامعه و رفتارهای فردی است که در تمامی ابعاد فرهنگ اصیل ایرانی اسلامی نادیده گرفته شده و به تبع در مسائل ساخت و ساز نیز مسائل اقتصادی و نفع شخصی افراد بر منافع جامعه پیشی گرفته است .

مثلا در اردبیل به جای توجه به معیارهای فرهنگی بیشتر به این نکته توجه می شود که خانه دارای یک پذیرایی بزرگ  باشد و این امر باعث می شود فضای اتاق ها کوچکتر، نورگیری خانه نامناسب و فضای کمی برای آشپزخانه وجود داشته باشد.

 همچنین بیشتر مواقع بزرگترین معیار برای ساخت ساز میزان پسند مردم از نقشه ساختمان است و آن هم اکثر مواقع مردم یک پذیرایی بزرگ که درب ورود رو به پذیرایی باز می شود را مورد پسند قرار می دهند و معیار های فرهنگی در ساخت و ساز در نظر گرفته نمی شود بلکه این سلیقه افراد است که از بحث های کارشناسی پیشی می گیرد.

وی در خصوص تبادل صدا در آپارتمان ها و توجه به تبادل صدا در ساخت و سازها اظهار کرد: یکی از عواملی که در  تبادل صدا دخیل است کیفیت ساخت و ساز است و این مسئله رابطه مستقیمی با کیفیت ساخت و ساز و هزینه آن دارد و همچنین به میزان اهمیت مردم به نوع مصالح و توانایی مالی ایشان در خرید مصالح با کیفیت بر می گردد.

به نظر می رسد در زمان ساخت و ساز توجه به مسائل فرهنگی و آسیب های اجتماعی که ممکن است بعد سکونت مردم در این ساختمانها را تضعیف کند توجه خاصی نمی شود.

این کارشناس ادامه داد: درست است که بحث اقتصادی نقش اساسی در این موضوع دارد ولی سازندگان این ساختمانها که آنها نیز از همین مردم هستند به مواردی ظاهری بیشتر از مسائل کارشناسی توجه می کنند؛ مثلا شخصی حاضر است برای نما و نرده ساختمان هزینه گزافی بکند چون در خرید فروش خانه این موضوع اهمیت دارد، اما به سازه ساختمان و عایق صدا اهمیتی قائل نیست.

اگر مردم در خرید خانه به مسائل کارشناسی وجود عایق صوتی و…توجه کنند بی شک این موضوع یکی از معیار های خرید و فروش قرار می گیرد و طبیعتاً سازنده ها برای اجرای عایق صوتی تمایل پیدا خواهند کرد . ولی به نظر می رسد این مسائل به دلیل کاهش هزینه ساخت سازها نه از طرف سازندگان و نه از طرف خریدارن مورد توجه قرار می گیرد.

وی در ادامه با اشاره به میزان تاثیر مهندسین ناظر در کیفیت ساخت و سازها خاطرنشان کرد: سه نکته اساسی در این موضوع وجود دارد؛ اول میزان دانش و سواد تخصصی مهندسین ناظر است که به کیفیت تحصیل در دانشگاه ها و مسائل آموزشی مربوط است.

 مورد دوم با فرض اینکه یک مهندس ناظر از دانش تخصصی کافی برخوردار است، باید به این نکته توجه داشت که در سیستم ما هنوز «نظارت ارجاع» به طور کامل اجرایی نمی شود و شخص مهندس ناظر رابطه اش با کارفرما قطع نمی شود در اکثر مواقع در مواردی که نظارت ارجاع وجود ندارد مهندس ناظر برای اینکه بتواند مسئولیت نقشه را بر عهده بگیرد بسیاری از موارد را در نظارت نا دیده می‌گیرد.

مورد سوم این است که گاهی در مواردی که نظارت ارجاع نیز وجود دارد مهندس ناظر برای نظارت به ساختمان مراجعه نمی کند و حتی اطلاعی دقیق  از محل پروژه که ناظر ساختمان آن هستند نیز ندارند.

به گفته وی برای رفع این مشکل باید یک سری فرهنگ سازی ها و دوره های آموزشی انجام گیرد مثلا در شهرهای بزرگ مثل تهران هرچند هفته یکبار مهندس ناظر موظف است که گزارشی از وضعیت ساختمان ارائه دهد و این امر مهندس ناظر را مجبور به نظارت دقیق از ساختمان می کند ، حتی در برخی موارد دفاتر شهرسازی مهندس ناظر را مجبور به گرفتن عکس از ساختمان می کنند، موردی که فعلا در اردبیل بسیار کم انجام می شود.

رحیمی فرد با اشاره به بحث های اقتصادی و نظارتی ساخت سازها نیز گفت: بزرگترین بحث، سیاست گذاری های بالا دستی است اگر در موضوع نظارت یک سیاست گذاری دقیق وجود داشته باشد حلقه های پایین سیستم به نظارت دقیق رو خواهند آورد، اما به نظر می رسد در حال حاضر یک سیاست گذاری دقیق در بحث  آموزش ساخت و ساز ، نظارت و… وجود ندارد و یا در بسیاری موارد نیز اراده قوی برای اجرای سیاست گذاری های موجود نیز کمتر دیده می شود.

 در صورتی که  سیاست گذاری ها، اجرای قوانین و فرهنگ سازی ها دقیق باشد، بسیاری از قوانینی که اجرای آن مستلزم بار مالی است با گران شدن خانه توجیه پیدا می کند. با وجود اینکه هزینه ساخت سازها بالا است در صورت اصولی بودن اجرای طرح ها هزینه فروش خانه جوابگوی آنها خواهد بود. ولی در حالت کلی بزرگترین مشکل ما نظارت است و چون نظارت عملا رها شده است بحث اقتصادی فعلا حرف اول را در ساخت و ساز می زند.

انتهای پیام