اگر وجود آدمی را به مثابه یک زمین حاصلخیز در نظر بگیریم، با خوردن مال حرام، زمین خود را به آب شور بسته است، در چنین زمینی جز خس و خاشاک چیزی نمی روید. توجه به مال حلال به معنای آموختن قواعد کاسبی است، و با اجرای آن روح انسان آماده دریافت فیوضات الهی می گردد، این به معنای آمادگی وجود انسان برای دریافت اثر عبادات است.
سرویس فرهنگی سادس: روش و سبک های مختلف زندگی، به سبک های مختلف تأمین نیاز های انسانی باز می گردد، مازلو روانشناس آمریکایی در هرمی نیازهای انسانی را ترسیم می نماید. او ابتدا از نیازهای جسمی آغاز می نماید، نیازهای جسمی عبارتند از خوراک، پوشاک، نیازهای جنسی و… که انسان ها برای رفع این نیازها سبک های مختلفی بر می گزینند. در نهایت مجموعه این نیازها ما به سمت روشی برای زندگی می کشاند.
خداوند خالق انسان است، او از نیازهای اساسی انسان با خبر است و برای رفع نیازهای اساسی او در قالب دین برنامه هایی ارائه می دهد. دین حق بدنبال رفع نیازهای انسانی است، باتوجه به گسترده بودن نیازهای انسان و از طرفی تفاوت این نیاز ها در دوره های زمانی مختلف، دین حق باید توانایی پاسخ گوی نیاز بشر در تمام دوره های زمانی باشد.
توجه به هرم نیازهای مازلو، به عنوان یک نوع نگاه برون دینی به نیازهای انسان اشت، مازلو ابتدا به نیازهای جسمی می پردازد، اسلام به عنوان دین حق این نیازها را مورد توجه قرار می دهد. خوراک نیاز اساسی بشری است، تا جایی که مارکس نظریه تضاد اجتماعی اش را براساس رفع نیازهای اساسی مانند خوراک و پوشاک ساخته و پرداخته می نماید.
اسلام توجه ویژه به نیازهای انسان دارد، او از دو جهت این نیازها را مورد توجه قرار می دهد، توجه به لقمه حلال و سفارش به مواظبت در کسب، روح انسان را مورد توجه قرار می دهد. هنگامی که انسان لقمه حرام می خورد، مانند آن است که به حق دیگران تجاوز نموده است و از آن ارتزاق می نماید. تا جایی که قرآن می فرماید؛ خوردن اموال یتیمان با خوردن آتش مساوی است.
اگر وجود آدمی را به مثابه یک زمین حاصلخیز در نظر بگیریم، با خوردن مال حرام، زمین خود را به آب شور بسته است، در چنین زمینی جز خس و خاشاک چیزی نمی روید. توجه به مال حلال به معنای آموختن قواعد کاسبی است، و با اجرای آن روح انسان آماده دریافت فیوضات الهی می گردد، این به معنای آمادگی وجود انسان برای دریافت اثر عبادات است.
اما در مرحله ظاهری آن، توجه به تعداد وعده های غذایی است، سفارش به خوردن غذا و آشامیدن غذاها و نوشیدنی های مفید است. از سویی توجه به پوشاک را مد نظر قرار می دهد، پوشاک نیز مانند خوراک از دوجنبه مورد توجه اسلام قرار گرفته است، ابتدا جنبه معنوی آن است که بدست آوردن آن از راه حلال است و اینکه نوع پوشش خانم ها و آقایان متفاوت است، پوشیدن لباس خانم ها برای آقایان اشکال شرعی دارد و بالعکس پوشیدن لباس آقایان برای خانم ها اینگونه است. پوشیدن لباس های غیر مسلمانان نیز اشکال شرعی دارد، این به معنای توجه به نهاد آدمی و تأثیر فرهنگ بر آن است. برخی انواع پارچه را برای خانم مجاز می داند در حالیکه همان ها برای آقایان جایز نیست. اسلام به عنوان دین حق مومنان را به پوشیدن لباس های نو در اعیاد سفارش می کند، این به معنای پاسخگویی به نیاز تجدد گرایی انسان است.
اگر استفاده از عطر و شانه زدن را در دایره پوشش بدانیم، و پیامبر را به عنوان الگویی کامل برای بشریت در اجرای سبک زندگی اسلام درنظر بگیریم، پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) از عطرهای گران قیمت استفاده می نمودند و حتی به دیگران به استفاده از آن سفارش می نمودند. گفته شده است، هیچ گاه پیامبر اسلام دیده نشده است، مگر اینکه موهای حضرت شانه شده و مرتب بوده است.
انجام مجموعه امور این چنینی سبب می شود، سبک و روش خاصی در زندگی فردی و اجتماعی انسان پیاده گردد، این در حالی است که نیازهای دیگر انسان در قالب همین سبک زندگی پاسخ گفته می شود. در این مقال بر آن بودیم، با بر شمردن نیازهای انسان از سوی یک فرد غیر مسلمان، توان پاسخ گویی اسلام را مورد سنجش قرار دهیم. تا در ادامه حقانیت دین اسلام روشنتر گردد. اسلام دینی است از سوی خداوند و یقینا این دین با برنامه های خود به نیازهای انسانی توجه نموده است، و چه بسا نیازهایی را مد نظر قرار داده است که به فکر بشر نمی رسد.
حامد آزادی