شبکه ملی رشد به‌عنوان رسانه‌ای پویا با مأموریت توسعه و ترویج محتوای کتاب‌های درسی سال‌ها است که چراغ خاموش فعالیت می‌کند. با معرفی این رسانه به جامعه مخاطبین و رسانه‌های جمعی در قالب ۵ شماره از یک پرونده بخشی از عملکرد، رسالت و اقدامات این شبکه آموزش محور را در دوران شیوع بیماری کووید ۱۹ بیش از قبل تشریح شود. شاید مهم‌ترین انتظار مسئولان این شبکه باور داشتن به آن و مهم‌ترین خواسته کاربران و مخاطبان برآورده کردن نیازها باشد.
به گزارش سادس، وزارت آموزش‌وپرورش در کشور عهده‌دار شبکه گسترده تعلیم و تربیت است و هر ایرانی بایستی برای برخوردار شدن از سواد خواندن و نوشتن و پیشرفت در مسیر علم از این کانال عبور کند. در شبکه گسترده آموزش‌وپرورش، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی ارگان تولیدکننده محتوا برای آموزش شبکه گسترده ۱۵ میلیونی دانش آموزان است که اقدام به طراحی و تولید کتب درسی از پایه اول تا دوازدهم می‌کند.
با توجه به اینکه تمام دانش آموزان در۳۱ استان کشور یک سطح استعداد، امکانات آموزشی و محیط جغرافیایی یکسانی نیستند و برخی در نقطه صفر مرزی به‌دوراز تمام امکانات و برخی در بهترین‌ترین سطح ممکن به زندگی و تحصیل می‌پردازند .
سازمان پژوهش درصدد تأسیس شبکه‌ای برآمد که محتوای کمک‌درسی برای دانش آموزان بر بستر وب ایجاد کند تا پاسخگوی نیازهای جمعیت ۱۵ میلیونی دانش آموزان باشد. این اقدام به توجه به گسترش شیوه آموزش الکترونیک در ایران و جهان موردتوجه قرار گرفت و جرقه آن در دهه ۷۰ زده شد. هدف از راه‌اندازی این شبکه ارائه خدمات به تمام کسانی بود که درصدد بودند به‌نوعی از محتواهای آموزشی استفاده کنند. مسئولیت راهبری این شبکه از سال ۱۳۸۵ به معاونت فناوری اطلاعات و ارتباطات واگذار شد و نام این شبکه از شاد(منظور شبکه شاد فعلی نیست) به رشد تغییر پیدا کرد.
مسیر فعالیت شبکه رشد از دهه ۷۰ تا ۹۰
تولید محتوا از همین سال‌ها برای شبکه رشد آغاز شد اما به خاطر چند دلیل کمتر موردتوجه قرار گرفت. ازجمله این دلایل می‌توان به ضعف در اطلاع‌رسانی به جامعه مخاطبان، عدم تأکید و اجبار به استفاده از محتوای تولیدشده در شبکه رشد، نگرانی از ورود دانش آموزان به فضای مجازی و صرف زمان مناسب برای غنی شدن محتوای موجود در این شبکه اشاره کرد. شبکه رشد حدود ۱۵ سال ابتدایی تأسیس محتواهایی برای دانش آموزان المپیادی و مقالات علمی را تولید می‌کرد که از سال ۸۵ به سمت تولید محتوای متناسب با برنامه درسی پیش رفت و در این راستا محتواهای این شبکه تا سال ۹۱ پربار، برای تمام پایه‌های تحصیلی و همچنین متناسب با برنامه درسی شد.
فعالیت شبکه رشد در دهه ۹۰
از سال ۹۱ و با تصویب برنامه درسی ملی و سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش بازتعریف در محتوای تولید شروع و تا سال ۹۷ نهایی و عملیاتی شد. شبکه رشد با این تغییر محتوا به‌گونه‌ای ساماندهی شد که دانش‌آموز بتواند با توجه به پایه تحصیلی به مطالب موردنظر خود که در آن قابلیت تعامل نیز وجود دارد، دسترسی پیدا کنند. بیشترین محتوای تولیدشده در شبکه رشد جدید در دوره ابتدایی، سپس دوره متوسطه اول و در پایان دوره متوسطه دوم است. این بازتعریف محتوا باعث ایجاد دو شبکه رشد قدیم و جدید شد. علت این امر نیز عدم پشتیبانی مطالب رشد قدیم روی موبایل است و به همین دلیل امکان انتقال این مطالب به بستر جدید فراهم نشد.
برنامه سازمان پژوهش در سال ۹۹
یکی از اهداف سازمان پژوهش برای غنا بخشیدن به شبکه ملی مدارس ایران (رشد) در ۶ ماه ابتدایی سال ۱۳۹۹، تولید چندین محتوا برای هر کتاب و غنی کردن محتوا در متوسطه دوم و فنی و حرفه‌ای بود. در راستای تحقق بخشیدن به این هدف در چند سال آینده از ظرفیت‌های معلمان نیز برای تولید محتوا در رشد استفاده خواهد شد. با تحقق این هدف فقر محتوایی الکترونیکی موجود در کل نظام آموزشی تا حدودی برطرف خواهد شد. اقدام دیگر سازمان پژوهش در راستای غنا بخشیدن به شبکه رشد تأسیس و راه‌اندازی مرکز یادگیری معلم در شبکه رشد بوده است.
تشریح تقسیم‌بندی محتواها در شبکه رشد
۴ نوع محتوا در شبکه رشد وجود دارد. مورد اول فیلم آموزشی ویژۀ معلمان، دانش‌آموزان، مورد دوم فایل‌های صوتی هستند که به آن‌ها کتاب گویا اطلاق می‌شود، بخش سوم محتواهای تعاملی شامل آزمون، آزمایش، تکرار و تمرین و بخش چهارم مطالب تکمیلی شامل داستان، شعر، قصه است. در شبکه رشد سرویس‌های بسیار متنوع و متعددی ازجمله دانشنامه، المپیادها، کارآفرینی، بانک تصاویر، جشنواره فیلم رشد و محتواهای الکترونیک وجود دارد.
رشد و شاد، دو شبکه هم‌پوشان
شبکه ملی مدارس ایران «رشد» دارای کار ویژه‌ها و اهدافی همانند شبکه اجتماعی دانش‌آموزی شاد نیست. آموزش محتوا به دانش‌آموزان در شبکه رشد به‌صورت بر خط یا آنلاین نیست، شبکه رشد پشتیبان کلاس درس و معلم است، در رشد معلم نقش اصلی و راهبری آموزشی را بر عهده دارد، محتواهای شبکه رشد برای دانش‌آموزان چندپایه و یا عدم برخوردار از معلمان متخصص مناسب است. شبکه ملی دانش‌آموزی شاد بستری برای آموزش است. مقرر نیست که دو شبکه‌ی رشد و شاد با یکدیگر ادغام شوند. محتوای تولیدشده در شبکه رشد با شبکه دانش‌آموزی شاد همسو است. محتوای تولیدشده در رشد بیشتر در جهت رفع نیاز دانش‌آموزان با توجه به شیوع ویروس کرونا طراحی‌شده است. بحث آموزش خودآموز یا آموزش از راه دور در شبکه رشد دیده نشده است. رشد حاصل یک نیاز است، اما شاد حاصل یک بحران است. بااین‌وجود شبکه شاد می‌تواند به تکمیل و غنا بخشی محتواهای شبکه ملی رشد کمک زیادی کند و می‌توان در شبکه شاد لینک ورود به رشد نیز در نظر گرفته شود.
در تشریح بهتر موضوع همین بس که بدانید حسن ملکی رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی درباره این دو شبکه گفته است: شبکه ملی رشد و سامانه شاد رقیب هم نیستند بلکه همراه و همکار هم هستند. مأموریت شبکه رشد تولید استانداردهای گوناگون در عناصر برنامه درسی و فعالیت‌های آموزشی و معرفی آن‌ها به‌عنوان کالای قابل‌استفاده برای معلمان، دانش‌آموزان و خانواده‌ها است درحالی‌که مأموریت شبکه شاد اجرای آموزش‌ها و استانداردهای تولیدشده درصحنه عمل است.
رشد دو برابری میزان استفاده از شبکه رشد در ایام کرونا
با شیوع ویروس کرونا در ابتدا میزان بازدید و استفاده از محتوای شبکه ملی مدارس ایران کاهش پیدا کرد اما بعد از مدتی در بررسی‌ها مشخص شد بالای ۵۰ درصد جمعیت کلاس‌ها و مخصوصاً معلمان در دروسی که باید برای دانش‌آموز محتوا ارسال کنند از محتواهای رشد استفاده می‌کنند که نشان‌دهنده رشدی دو برابری است.
تبدیل شبکه رشد به اولین شبکه موردعلاقه دانش آموزان و معلمان
شبکه ملی مدارس «رشد» در سال‌های آینده با توجه به اهداف در نظر گرفته‌شده برای آن، باید به معنای واقعی کلمه متحول خواهد شد و به ملی بودن خود جامه عمل می‌پوشاند. در شبکه رشد کلیه خدمات موردنیاز دانش‌آموز، معلم، والدین، کادر آموزشی مدرسه، مشاوره، راهنمایی تحصیلی، انتخاب رشته، باید آماده‌سازی شده و در حال ارائه است که با توجه به میزان رشد مراجعه‌کننده به این شبکه می‌توان منتظر رسیدن این شبکه با جایگاه واقعی خود یعنی اولین شبکه موردعلاقه دانش آموزان و معلمان بود. هدف غایی دیگری که برای شبکه رشد در نظر گرفته‌شده است شخصی‌سازی کردن محتوا تولیدشده است. به این صورت که دانش‌آموزان اعم از دانش آموزان مدارس فنی و حرفه‌ای، مدارس عادی، دانش‌آموز مدارس خاص و مدارس با نیازهای ویژه استثنایی با مراجعه به این محتوا نیازهایشان را مرتفع و مهارت تحصیلی موردنیاز خودشان را کسب کنند. این شبکه با شخص سازی محتوا، فراهم کردن امکان ایجاد تعامل، انجام کار کارشناسی روی محتواهای تولیدشده در شبکه رشد، ایجاد مرکز یادگیری معلم، فراهم کردن محتوا برای کلیه پایه‌های تحصیلی به‌زودی به پرمخاطب‌ترین شبکه دانش‌آموزی در سطح کشور تبدیل خواهد شد.
انتهای پیام