ایران در گذر تاریخ، گذرگاه اقوام و ادیان خاص بوده و علاوه بر اسلام که مذهب اکثریت ایرانیان بوده است، پیروان بسیاری از مذاهب جهان ازجمله یهودیان، زرتشتیان، مسیحیان، بودائیان، مدابیان و هندوان، صاحب معابدی در ایران بوده اند.
به گزارش سادس به نقل از هفته نامه امین جامعه، شوش، قلب تاریخی ایران است؛ پایتخت نخستین تمدن ایران‌زمین در هفت‌هزار سال پیش که تا قرن‌ها پس از آن هم جایگاه مهم خود را از دست نداد و هنوز هم مسکونی باقی‌مانده است؛ شهری که بی‌شک یکی از دیدنی‌ترین و غنی‌ترین ذخایر تاریخی این سرزمین زیبا است. گرچه در سال‌های بسیار دور باستان‌شناسان فرانسوی، گنجینه‌های باستانی شوش را با خود به موزه «لوور» بردند و برای همیشه حسرت به دل مردم ایران نشاندند؛ با این حال هنوز هم می‌توان شکوه باستانی این شهر را در جای‌جای آن تماشا کرد؛ از تپه آکروپُل تا زیگورات چغازنبیل و از آرامگاه دانیال نبی(ع) تا کاخ آپادانای داریوش. به گفته برخی پژوهشگران، شوش قدیمی‌ترین شهر جهان است و همچنان تمدن عظیم ایرانیان را بر تن دارد.
پیشینه تاریخی
تحقیقات باستان‌شناسی نشان می‌دهد که شکل‌گیری شوش به‌عنوان یک شهر پیشرفته در جهان باستان، مربوط به حدود پنج‌هزار سال پیش است. این شهر پایتخت یکی از بزرگترین تمدن‌های دوره باستان، یعنی تمدن عیلامی بود که مهم‌ترین یادگارشان، زیگورات سه‌هزار و ۳۰۰ ساله چغازنبیل است. در دوره هخامنشیان نیز شوش یکی از پایتخت‌های سیاسی و اداری این سلسله بود و حتی در دوره اشکانیان و ساسانیان نیز همچنان از مهم‌ترین شهرهای ایران به‌شمار می‌رفت و در دوره اسلامی اهمیت خود را در جنوب‌غرب ایران حفظ کرد؛ چنانکه هنوز هم رودخانه کرخه را محلی‌ها مانند پیشینیان خود پاس می‌دارند.
کهن‌ترین معبد ایران
ایران در گذر تاریخ، گذرگاه اقوام و ادیان خاص بوده و علاوه‌بر اسلام که مذهب اکثریت ایرانیان بوده است، پیروان بسیاری از مذاهب جهان ازجمله یهودیان، زرتشتیان، مسیحیان، بوداییان و… صاحب معابدی در ایران بوده‌اند. با این حال اگر بخواهیم قدیمی‌ترین معبد موجود در شهر زیبای شوش را ببینیم، بی‌شک باید از زیگورات چغازنبیل دیدن کنیم.
این اثر سترگ که در فهرست میراث فرهنگی جهان به ثبت رسیده و بیرون از شهر شوش، جایی بین رودهای دز و کرخه و در میانه مزارع نیشکر هفت‌تپه جای گرفته، بنایی است آجری که سه‌هزار و ۳۰۰سال پیش برای دو خدای بزرگ عیلام ساخته شد و در ساختش بیش از یک‌میلیون آجر به‌کار رفت. عیلامیان، زیگورات خود را که نمادی از عروج رو به آسمان بود، در ۵۵طبقه و با بلندای ۵۲متر ساخته‌اند؛ اما طی صدها سال بعد، سه‌طبقه فوقانی آن فروریخت و دوطبقه دیگر زیر خاک مدفون شد. به این طریق یکی از بزرگترین معابد جهان باستان به‌شکل سبد وارونه‌ای درآمد که در زبان لرهای منطقه، چغازنبیل خوانده شد.
تا اوایل قرن بیستم کسی نمی‌دانست که زیر این زنبیل وارونه، چه گنجینه بزرگی پنهان شده است؛ اما نهایتا با کنجکاوی یکی از کارمندان شرکت نفت ایران و انگلیس که در آن حوالی کار می‌کرد، پای باستان‌شناسان به این شهر گشوده شد و زیگورات چغازنبیل از سال۱۹۵۱ میلادی، طی ۱۱سال به‌وسیله باستان‌شناسان فرانسوی از زیر خاک بیرون آمد و این سازه عظیم در سال۱۹۷۹ میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفت. اگر به دیدن زیگورات بروید، می‌توانید همان نزدیکی‌ها، بقایای شهر باستانی «دور- اونتاش»، خرابه‌های چند معبد کوچک و مقبره خانوادگی شاهان عیلام را نیز ببینید. فاصله این اثر سترگ با شوش، ۲۲کیلومتر است. در بخشی از این مسیر، از میانه مزارع نیشکر و جنگل‌هایی عبور می‌کنید که مسکن گوزن زرد ایرانی است و از دیدن مناظر اطراف آن نیز نهایت لذت را می‌برید.
قلعه‌ای بر فراز آکروپل
در شوش و اطراف آن، محوطه‌های باستانی بسیاری از هزاره‌های پیش از میلاد تا سده‌های میانی اسلامی وجود دارد. مهم‌ترین آن‌ها، تپه آکروپل است که مشرف به شهر و در فاصله نسبتا کمی از مقبره دانیال نبی(ع) قرار گرفته است. این تپه، لایه‌های تمدنی بسیاری از دوره‌های عیلامی، هخامنشی، پارتی ساسانی و اسلامی را در خود جای داده است. بسیاری از آثاری که در لایه‌های مختلف این تپه کشف‌شده‌اند، اکنون در موزه لوور پاریس نگهداری می‌شوند. فرانسویانی که این آثار را کشف کردند، بالای تپه، قلعه بزرگی را بنا کردند که از آن‌ها در برابر قبایل مستقر در اطراف شوش حفاظت کند و درعین‌حال، بتوانند کاوش‌های خود را دور از چشم مردمان محلی، به انجام برسانند. آن‌ها برای ساخت این قلعه، از آجرهای چندهزار ساله دوره عیلامی استفاده کردند و آسیب زیادی به آثار تاریخی آکروپل وارد ساختند؛ همین موضوع نشان می‌دهد که هدف آن‌ها از کاوش در شوش، نه اکتشافات علمی، بلکه دستیابی به آثار عتیقه برای پُرکردن خزانه‌های موزه لوور بوده است. در نزدیکی تپه آکروپل، بقایای کاخ زمستانی داریوش اول هخامنشی، معروف به آپادانا قرار دارد که دوهزار و ۵۰۰سال پیش به دستور او ساخته شده است. این کاخ بیش از ۱۰هزار مترمربع مساحت دارد و دارای بیش از ۱۱۰فضای معماری است. مهم‌ترین این آثار، یک سرستون سنگی به‌شکل گاو و به وزن ۱۲تُن است و دیگری، کاشی‌های خشتی نقش برجسته با تصویر سربازان گارد جاویدان هخامنشی است.
پَرسه در موزه شوش
در پایین تپه آکروپل و داخل یک باغ نسبتا کوچک، موزه باستان‌شناسی شوش قرار دارد. در این موزه، برخی آثار تاریخی به‌دست‌آمده از محوطه‌های تاریخی شوش نگهداری می‌شود؛ اما یکی از زیباترین اشیاء موجود در موزه، کاشی‌های نقاشی شده لعابی با طرح‌هایی مثل شیر بالدار و گل نیلوفر است که متعلق به دیوارهای داخلی کاخ آپادانا بوده و عکاسی از داخل موزه ممنوع است.
بعد از بازدید از موزه، گشتی هم در محوطه آن بزنید و از موزه سرباز دیدن کنید؛ جایی‌که مجسمه‌های بسیار نفیسی در محفظه‌های شیشه‌ای، جلوی دید عموم قرار گرفته است؛ ازجمله تندیس ملکه «ناپیراسو» مربوط به سه‌هزار و ۴۰۰سال قبل و دَرِ یک تابوت که مربوط به دوره اشکانی است. به سال‌های بسیار دور، «رومن گیرشمن» باستان‌شناس ارزنده فرانسوی اوکراینی‌الاصل، به ایران دعوت شد تا ضمن کاوش‌های لازم، پرده از رازهای ناگشوده تاریخ بردارد. بسیاری از بناها و مجسمه‌ها و سایر آثار کشف‌شده از دل خاک که در موزه شوش و موزه ایران باستان نگهداری می‌شوند، حاصل زحمات ۴۰ساله گیرشمن و همسرش در ایران بوده است.
خوزستان، مهد دلیران ایران
شاید وقتی اسمی از استان خوزستان به زبان بیاید، تداعی‌کننده سرزمینی گرم، دارای نخل و مردمانی با چهره‌ای آفتاب‌سوخته باشد، اما دعوت به دیدن قله کوه‌های بسیار زیبا، دامنه‌های سرسبز و آثار بسیار تاریخی و زیبا، از ویژگی‌های منحصربه‌فرد طبیعت استان خوزستان به‌شمار می‌رود. وجود ارتفاعات بلند، جنگل‌های سرسبز بلوط، آبشارها و مناظر زیبای طبیعی، جاری‌بودن رودخانه‌های کرخه، کارون، مارون، زهره، دز و ده‌ها رود روان، چشم‌اندازه خیره‌کننده‌ای به این استان زرخیر بخشیده است. علاوه بر این، تمدن و آثار برجای‌مانده از حکومت عیلامیان در شوش، اشکانیان در مسجد سلیمان، ساسانیان در شوشتر و دزفول و بهبهان و رامهرمز و تمدن دوره اسلامی در نقاط مختلف استان خوزستان، گویای تاریخ ارزنده و پُربار این سرزمین کهن است. تاریخچه‌ای که پس از هشت‌سال جنگ تحمیلی، جلوه‌ای دیگر از ایثار و مقاومت این مرزوبوم به یادگار گذاشت.