جام‏ حقیقی، جام مجازی

به گزارش سادس، روزنامه هم‌میهن نوشت: «دوربین به آرامی روی صورت لیونل مسی زوم می‌کند و به زوم کردن ادامه می‌دهد. لنز ثابت است، فوکوس عمیق و چشمگیر است، همه‌ چیز را تار می‌کند، به‌جز سوژه مورد توجه. دوربین به زوم کردن ادامه می‌دهد.

به زودی شانه‌های مسی دیگر دیده نمی‌شود. سپس گردن ناپدید می‌شود و بعد چانه‌اش. دوربین به زوم کردن ادامه می‌دهد. لحظاتی قبل از حضور آرژانتین و مکزیک در استادیوم لوسیل است و دوربین روی بینی، سپس مردمک چشم بزرگ‌ترین بازیکن جهان زوم کرده است.

اتفاق عجیبی در این جام‌ جهانی رخ داده است. البته چیزهای عجیب‌وغریب زیادی در این جام اتفاق افتاده است، اما این یکی نه به فیفا یا قوانین قطر که با فناوری در ارتباط است. به‌ نظر می‌رسد تغییرات قابل‌ توجهی در مفهوم زیبایی‌شناسی تصاویر فوتبالی به وقوع پیوسته است. این تغییرات را می‌توانید در پوشش تلویزیونی، با فوکوس‌های عمیق و عکس‌های هوایی سریع ببینید، طوری‌ که تا اندازه زیادی حال‌وهوای سینمایی به خود گرفته است. اگر چه چندسالی است شاهد این روند هستیم اما پیشرفت شگفت‌آورتر این است که دنیای دیجیتال ورود همزمان به «دنیای زنده» را شروع کرده است.

در بیشتر قرن گذشته، فوتبال اساسا به‌عنوان دو بازی موازی بوده است. اول، بازی فیزیکی که شامل بلیت، استادیوم، چمن و صندلی بود، دنیایی که می‌توانستی ببینی، بشنوی، بو بکشی و لمس کنی. دوم، بازی دیجیتال که ازطریق یک صفحه نمایش در جریان بود، دنیایی از دکمه‌ها و پیکسل‌ها، با واسطه مفسران و تولیدکنندگان تلویزیون، موسیقی زمینه و ویرایش. قطر ۲۰۲۲ اولین جام‌ جهانی است که در آن مرزبندی بین این دو جهان دیگر مشخص نیست. این را می‌توان از همان لحظه‌ای که بازیکنان وارد زمین می‌شوند احساس کرد. موسیقی بلند، پمپاژی و سرتاسری که هر فضا و روزنه قابل تصوری را پر می‌کند. آهنگ‌ها چند ثانیه قبل از شروع بازی متوقف می‌شوند. در صفحه‌های بزرگ، آگهی‌های مربوط به تجارت رمزنگاری برای جلب توجه رقابت می‌کنند. به هر سمت که سر بچرخانی، تابلوی الکترونیکی را می‌بینی که چیزی را تبلیغ می‌کند، گویی چشمان تو حق ندیدن آنها را ندارد.

در سکوها به‌طور مبهم می‌دانید که هزاران هوادار در اطراف شما آواز می‌خوانند و شعار می‌دهند، با این حال سروصدای غیر مجاز آنها تقریبا همیشه با صدای مجازی که از بلندگوها به گوش می‌رسد، خاموش می‌شود. در قطر ۲۰۲۲ مهم نیست که چند نفر هستید یا چقدر سروصدا می‌کنید. صدای شما فقط زمانی شنیده خواهد شد که تهیه‌کننده تلویزیونی بخواهد.

حتی زمانی که بازی واقعی شروع می‌شود، دنیای مجازی هنوز به نفوذ خود ادامه می‌دهد. مثلا گرافیک‌های متحرک هر چند ثانیه یک‌بار با آمارهای زنده (تعداد پاس، مالکیت توپ و تعداد شوت) وارد می‌شوند. بعداً در بازی، نمایشگرها بازپخش اتفاقات قبلی را در تصویر تولیدشده توسط کامپیوتر نشان می‌دهند، بنابراین می‌توانید آواتار دیجیتالی رحیم استرلینگ را در حال عبور از آواتار دیجیتالی هری کین ببینید، حتی با وجود اینکه شما واقعیت را پنج دقیقه زودتر از این دیده‌اید. البته همه اینها در صورتی است که شما بازی را ازطریق چشمان خود تماشا کنید. اگر برنامه Fifa+ را نصب کنید یک پانورامای کاملا جدید خواهید دید. با استفاده از ماسک واقعیت افزوده، می‌توانید تلفن خود را به سمت زمین بگیرید و ببینید که به یک نقشه گرمایی تبدیل می‌شود، آمارهای زنده را روی چمن قرار می‌دهد و می‌توانید همان بازپخش‌های آهسته را که در خانه برای بینندگان ارائه می‌شود، تماشا کنید.

اما در اینجا یک سوال اساسی پیش می‌آید: اگر آینده فوتبال تماشای یک بازی زنده از طریق صفحه نمایش تلفن همراه شماست، پس دقیقا هدف از حضور در استادیوم چیست؟

بی‌گمان این ترکیب «زنده/دیجیتال» شدیداً مورد علاقه جوانان و نوجوانان است: نسلی که بیشتر فوتبال خود را نه در استادیوم‌ها یا تلویزیون، بلکه ازطریق کنسول‌های بازی ویدئویی و بعداً ازطریق بازی‌های آنلاین مانند «فیفا آلتیمیت تیم» دیده است. آنچه ما می‌بینیم، ورای ذوب شدن تجربه استادیوم در تجربه تلویزیونی است. درواقع ما ادغام هر دو را در تجربه بازی، با موسیقی متن، لمس بصری، تصاویر سینمایی، عرضه بی‌وقفه داده‌ها و اطلاعات می‌بینیم.

هر کجا که هستید، هر طور که تماشا می‌کنید، فوتبال شبیه محصولی است که به‌ طور فزاینده‌ای مدیریت می‌شود و در عین حال توهم کنترل دائمی کاربر را ارائه می‌دهد. این اولین جام‌جهانی وب۳ است و قطر از بسیاری جهات آزمایشگاهی عالی برای این آزمایش جسورانه است: متاورسی به‌مثابه یک کشور، ماتریکسی لایه‌لایه که در آن هرگز کاملا مطمئن نیستید چه چیزی واقعی است و چه چیزی مجازی، یا حتی مطمئن نیستید که باید بین این دو تمایز قائل شوید یا خیر.

به‌ قول امبرتو اکو: «همه‌ چیز واقعی است. هیچ‌ چیز واقعی نیست.» اگر آنچه تماشا می‌کنیم به‌طور فزاینده‌ای مدیریت می‌شود، تا چه‌حد می‌توانیم به چیزی که تماشا می‌کنیم اعتماد کنیم؟ وقتی دکمه را فشار می‌دهیم، آیا درواقع فشار دادن دکمه را انتخاب می‌کنیم، یا ما به سادگی مانند خریداران از طریق یک هایپرمارکت دیجیتال بی‌نهایت به اطراف هدایت می‌شویم؟ آیا این هنوز یک ورزش است یا صرفا یک محصول سرگرمی است که هوشمندانه به‌عنوان یک ورزش به ما قالب می‌شود؟ اینها سوالاتی هستند که پاسخ قطعی ندارند. از این گذشته، این بازی شماست و می‌توانید آن را هر طور که می‌خواهید بازی کنید.»

انتهای پیام