عاون اجتماعی و سخنگوی نیروی انتظامی در مصاحبه با هفت صبح به سئوالات خبرنگار این روزنامه پاسخ داد.
۱-پلیس درایران ، درحوزه های مختلفی فعالیت می کند از فرودگاه گرفته تا مرزبانی .این مساله باعث کاهش کارایی پلیس نشده وآیا فکری برای آن اندیشیده شده است؟
نه خیر ، به هیچ وجه، بلکه تنوع فعالیت ها، تنوع تخصص نیاز دارد و این امریست طبیعی. از آنجایی که حوزه فعالیت پلیس نظم و امنیت است ، طبیعی است هر آنچه به این حوزه مرتبط شود در یک سازمان، ساماندهی گردد. پلیس چند بعدی و چند وجهی است، به همان نسبت تخصص ها در حوزه انتظامی متنوع می باشد و ضرورت دارد پلیس های تخصصی از جمله مرزبانی، آگاهی، راهور، فرودگاه، … با یک مغز متفکر و یک راهبر هدایت شود که آن فرمانده پلیس (ناجا) می باشد. ولاجرم سیاستگذاری استراتژیک آن می بایست متمرکز باشد. به طور طبیعی در یک جامعه در طول تاریخ تفکیک اجتماعی اتفاق می افتد و شغل ها متنوع تر می شود بگذارید برایتان یک مثال بزنم. در زمانه ای نه چندان دور در گذشته ، یک پزشک و طبیب تقریباً بیشتر کارهای یک مریض را انجام می داد از معاینه، نسخه نویسی و تحویل دار و و آمپول زدن و … اما در طی زمان هر یک از این کارها تفکیک شد و برای آن تخصص ایجاد شد بطوری که امروز می بینیم حتی تخصص آرنج یا متخصص کتف و… داریم. ولی نکته اینجاست که همه اینها زیر نظر وزارت بهداشت فعالیت می نمایند چرا اینکه اقداماتشان در یک بستر است و به یکدیگر مرتبط است. آنچه مسلم است تقویت پلیس در همه رده هاست مخصوصاً مرزبانی نیروی انتظامی که بسان پوست و محافظ ، نسبت به بدن است.
۲-آیا پلیس برنامه ای برای ورود بیشتر به دنیای الکترونیکی وحتی فضای مجازی دارد؟
نه تنها برنامه داریم بلکه استراتژی و چشم انداز هم داریم و به این حوزه یک نگاه فتوریستی و آینده نگر داریم و نه یک گام بلکه به دهها گام جلوتر می اندیشیم. چشم انداز پلیس سمت و سوی سالم سازی این فضا برای استفاده فعالتر کاربران است حضور فعال در فضای مجازی بمنظور ایجاد سلامت و امنیت با تمرکز بر اطلاع رسانی و هوشیارسازی ضمن ارائه خدمات آموزشی. پلیس فتا برگرفته از سیستم های هوشمند و تجهیزات نوین و با استفاده از افسران خبره در حوزه جنگ نرم، با پایش مستمر بر فضای مجازی تلاش می کنند تا از وقوع هر گونه جرم و کلاهبرداری از افعال مجرمانه پیشگیری نمایند که شاهد مثال آن بر همگان عیان است و بطور مثال دستگیری کلاهبرداری حرفه ای از یکی از بانک های کشورمان از طریق استفاده از روش کلاهبرداری فیشینگ بوده و این داستان ادامه دارد…
ما معتقدیم که سالم سازی فضای مجازی به مثابه فضای جامعه است و به شدت در حوزه پیشگیری برای ایجاد سلامت در این حوزه تلاش می کنیم و البته پیشگیری یک امر چند بخشی و چند نظامه است و صرفاً متعلق به پلیس نیست.
۳-سیاست اجتماعی شدن پلیس که از ابتدای دوران آقای قالیباف آغازشده است درحال حاضر چگونه اجرا می شود؟
اجتماعی شدن در واقع یک فرآیند دو سویه است، یک سوی آن تقویت رویکرد و برخورد اجتماعی پلیس نسبت به جامعه است از جمله تکریم ارباب رجوع، حقوق شهروندی (البته حقوق شهروندی در قبال تکلیف شهروندی) ایجاد مراکز مشاوره و مددکاری/ پلیس کودک/ آموزش/ اطلاع رسانی و ایجاد سامانه های ارتباطی با مردم مانند سامانه پلیس ۱۹۷و …. و اما سوی دیگر که بسیار مهم است، ما تلاش می کنیم جامعه را در ماموریت ها و وظایف پلیس مشارکت دهیم و این یعنی امنیت اجتماع محور / اساساً نگاه من به مقوله ها در جامعه نگاهی است میان اجتماعی نه صرفاً امنیتی .
۴-سیاست پلیس محلات چقدرموفق بوده است وچه موانعی برای کار دراین زمینه وجوددارد؟
بهتر است این سوال را این گونه مطرح و پاسخ دهم، پلیس برای جلب مشارکت مردم در محله ها جهت تامین امنیت پایدار چه برنامه هایی دارد؟ عزیزان ما بسمت جلب مشارکت مردم می رویم تا از طریق آموزش های محلی، کمک به سازماندهی محلی و تمام عناصری که در حوزه نظم و امنیت موثر هستند، این مشارکت را متحقق سازیم. فقط این نیست که ما اجتماعی شویم، طرف دیگر (مردم) هم باید مشارکت نمایند.
امروز امنیت دیگر در دنیا صرفاً پلیس محور و دولت محور نیست بلکه بخش اعظمی از آن مردم محور است. ما تلاش می کنیم برای تحقق این مشارکت و استفاده از ظرفیت های بی بدیل مردمی به یک برنامه جامع برسیم که شمایی از آن که در حال انجام هم می باشد. آموزش، هوشیارسازی، سازماندهی های اجتماعی در زمینه های پیشگیری از شرایط وقوع جرم، سرقت، اعتیاد …و ایجاد جریان های اجتماعی در محله ها هستیم در واقع تلاش می کنیم مردم نیز سهم خودشان را در حوزه امنیت پایدار ایفا نمایند.
۵-بیشترین مشکلات پلیس درکدام مناطق از کشور وکدام مناطق از تهران است ؟
بطور طبیعی کلان شهرها بویژه پایتخت در هر جامعه ای، میزبان بیشترین آسیب و جرم در آن کشور است که آن خود چند دلیل عمده دارد. مهاجرت ها و پیچیدگی زندگی اجتماعی در آن و سکونت گاههای غیر رسمی (حاشیه نشینی) و بافت های فرسوده بدلیل ساختارهای کالبدی و اقتصادی و اجتماعی موجود در آن گاهاً قانون پذیر نیستند. یعنی در اصل این ساختارها شیوه زیستن و سازگاری با جامعه میزبان و فرهنگ پیچیده شهری را نمی دانند و بر نمی تابند. بنابراین اساساً اینان در تعارض با جامعه میزبان قرار می گیرند و آسیب دیده می شوند و بزه در آنجا بیشتر دیده می شود، بنابراین طبق این اصول تهران دارای بیشترین شرایط آسیب و جرم است و بافتهای فرسوده و سکونت گاههای غیر رسمی شاهد این مثال هستند.
۶-چندین سال است که پلیس اعلام می کند بزرگترین دستورکارش کنترل سرقت است .برای این کار چه اقداماتی تاکنون انجام شده وچه مشکلاتی باعث افزایش آمار سرقت درکشور می شود؟
ببینید ایجاد ایمنی و کاهش سرقت تنها به عهده پلیس نیست بلکه خود فرد قربانی هم سهیم است همانقدر که من موظف هستم سارق را کنترل کنم، خود فرد هم موظف است شرایط وقوع جرم و سرقت را فراهم ننماید، بطور مثال کسی که حال ندارد قفل فرمان بزند و خودروی خود را در مکانی که روشنایی هست و … پارک کند، خوب اگر ماشینش سرقت شود او هم مقصر هست، البته جامعه هم موظف است در این حوزه کمک کند، از جمله فضاهای بی دفاع در شهرها مانند مناطق تاریک و فاقد روشنایی و فضای فاقد سکونت ( منطقی که اداری هستند ) و منازل خالی از سکنه و مردم بی تفاوت و فاقد انگیزه برای نظارت اجتماعی همه دخیل هستند پس ببینید خود مردم ، شهرداری، اداره برق ،(امثال خانم مارپلها نیز بی تاثیر نمی باشند) و … می بایست در این مهم مشارکت داشته باشند و البته پلیس نیز بطور مستمر و جد در این حوزه تلاش می کند که در این خصوص قرارگاه مقابله با سرقت از ۲ سال پیش تشکیل که در پایان سال ۹۳ روند رو به افزایش سرقت کنترل و در پایان ۹۴ حدود چهارو نیم درصد کاهش سرقت داشتیم.
۷- موضع پلیس در مورد اعتیاد و نیز طرح جدید برای حذف اعدام از مجازات قاچاقچیان مواد مخدر چیست؟
ما معتقدیم فرآیند کنترل اعتیاد می بایست در ایستگاه پیشگیری حل شود که این پیشگیری از مناظر مختلف مطمح نظر است. اولین و مهمترین ایستگاه خانواده است. به این معنا که باید خانواده و جامعه در مواجهه با شرایط بحرانی و اعتیاد در دام آن گرفتار نشود. ما برنامه گسترده ای برای افزایش تاب آوری در جامعه داریم از طریق این برنامه ها ، مهارت ها و توانمندی های شهروندان در فرآیندی از آموزش، اطلاع رسانی و هوشیار سازی، افزون می گردد. تا بتوانند به شناخت درستی از موفقیت های آسیب زا و پیامدهای اجتماعی و مجرمانه آن برسند. این دسته از برنامه های ما عمدتاً در سطح جوامع محلی و مراکز آموزشی از جمله مدارس به اجرا در خواهد آمد تا بتوانیم کوچکترین سلول ها و واحدهای اجتماعی یعنی خانواده را از مهارت مواجهه موثر و مثبت با مشکلات و گذر از موقعیت بحرانی برخوردار سازیم. باید تلاش کنیم تا ادبیات تهدید و تحدید، تنبیه و تحقیر در بعضی از خانواده ها تبدیل به ادبیات تشویق و ترغیب، تحسین و تکریم شود تا کانون خانواده گرم شود. در خانواده اگر قرارها افزون گردد طبیعتاً فرارها کمتر می شود . باید فرصت ایجاد گفتمان در بین اعضاء خانواده ایجاد شود تا فرزندان بیمه شوند و نه تنها در برابر با اعتیاد بلکه در مواجهه با هر لغزشی تاب آور و مقاوم شوند، و البته پلیس هم بر اساس وظیفه ذاتی خود هرآنچه را در توان دارد در طبق اخلاص می گذارد و در مقابله و مبارزه با سوداگران مواد مخدر از مرزها گرفته تا جای جای نقاط کشورمان مجاهدت می نماید و سند این تلاش ها تقدیم بیش از چهارهزار شهید و دوازده هزار مجروح در عرصه مبارزه با مواد مخدر می باشد.
در خصوص اعدام: مسئله اعدام یا شیوه مجازات مجرمان و قاچاقچیان مواد مخدر بر عهده دستگاه قضایی و متاثر از سیاستهای این دستگاه است. وظیفه ناجا تنها شناسایی ، تعقیب و دستگیری مجرمان از یک سو و از سوی دیگر نظارت بر عملکرد افرادی که شرایط و زمینه ارتکاب به جرم در آنها فراهم است، می باشد. آنچه مسلم است مجازات ها می بایست عامل بازدارندگی داشته باشد و باید دید چه چیزی مانند اعدام بازدارنده تر است.
۸-بیشترین نارضایتی مردم از پلیس چیست ؟
من در پاسخ به این سوال شما می خواهم برگردم به سوال ۳، اجتماعی شدن پلیس، و اجتماعی کردن جامعه نیازمند ارتباط ، اعتماد و مشارکت با مردم است و من پلیس تلاش می کنم برای جلب رضایت مردم از تمامی این ظرفیت ها استفاده نمایم و مردم را در امورات پلیس مشارکت دهم تا هزینه های حاصل از مداخله و مقابله انتظامی کاهش پیدا کند. به همین دلیل تلاش می کنم مجموع نارضایتی که ممکن است به واسطه برخوردهای مامورین پلیس یا رسیدگی بموقع به خواسته های مردم شکل گرفته یا بگیرد را از طریق آموزش پرسنل در مهارت های ارتباطی و ارتقاء ظرفیت های روانی و استانداردسازی رفتار آنان کاهش دهم که در حال حاضر در دستور کار پلیس و تاکیدات فرمانده محترم نیروی انتظامی قرار دارد. اما در کل بر اساس پیامهای مردمی به سامانه های پلیس میزان رضایتمندی از عملکرد پلیس بسیار بیشتراز نگرانی یا شکایت مردم است که البته همین میزان کم نا رضایتی هم مهم است و حتماً تلاش مضاعفی صورت خواهد گرفت.
۹- به نظر می رسد که میزان فعالیت پلیس فتا کاسته شده است .دستور کارفعلی این پلیس درچه مواردی است؟
نه تنها به نظر نمی رسد از فعالیت پلیس فتا کاسته شده بلکه حضور این پلیس پررنگ تر هم شده است. در حقیقت برای دریافت دقیق نرخ وقوع جرم در فضای مجازی می بایست میزان وقوع را بر تعداد کاربران تقسیم کرد. یعنی نسبت وقوع به تعداد کاربران، میزان جرائم و میزان توانایی پلیس فتا در کنترل و نظارت آنها را مشخص می کند، بگذارید یک مثال بزنم، بطور مثال در یک جامعه روستایی با جمعیت ۵۰۰۰ ( پنج هزار نفر) ، پنج کودک در حین تولد فوت می کنند، یعنی نرخ مرگ و میر کودکان یک هزارم است، از سوی دیگر در یک جامعه شهری با جمعیت دویست هزار نفر (۲۰۰۰۰۰) تعداد مرگ و میر کودکان در حین تولد یکصد نفر (۱۰۰) است یعنی نیم در هزار در نگاه اول به نظر می رسد یکصد نفر از پنج نفر بیشتر است ولی در واقع نرخ مرگ و میر در شهر مثالی ما کمتر از روستا است.
وضعیت در جامعه مجازی ما و میزان فعالیت پلیس هم از همین رابطه تبعیت می کند. چنانچه میزان کشف جرائم را بر تعداد کاربران تقسیم کنیم متوجه می شویم میزان فعالیت و کارآیی پلیس نه یک گام بلکه چندین گام افزایش پیدا کرده است. علیرغم افزایش ۲۴ درصدی جرائم در فضای مجازی و افزایش کاربران ، کشفیات پلیس حدود ۹۲ درصد است یعنی حدوداً از هر ۱۰ نفر که شکایت می کنند تقریباً ۹ نفر پاسخ می گیرند که این خود نشان از هوشمندی این پلیس دارد.
۱۰-آیا پلیس مثل چند سال پیش سیاستی برای بازسازی تجهیزات خود داردیاخیر؟(به خصوص درحوزه خودرویی)
جرم و کشف جرم بطور مستمر یک روند ساده بی پیچیده را طی می کند، در این پیچیدگی ، تکنولوژی و ابزار نقش بسیار مهمی را بازی می کند. همان طور که مجرمین برای ارتکاب فعل مجرمانه از انواع تکنولوژی های پیچیده استفاده می کنند. پلیس نیز ناگزیر است در کشف و کنترل جرم از تجهیزات مدرن و روز آمد استفاده کند، به همین منظور دائماً نسبت به توانایی های فنی در پایش الکترونیکی و دیجیتال و اپتیکال جامعه و روز آمد کردن خودروهای پیشرفته تر و ابزار آلات نوین پلیسی و تجهیزات رادیویی و ارتباطی می اندیشیم که البته برای تحقق آن نیازمند ایجاد بسترهای اقتصادی و مالی مناسب هستیم که انشاا…این اتفاق خواهد افتاد.