سرویس انتظامی سادس -مهدی مهدیان: پلیس، واژه نام آشنا و بعضا جذاب برای شغل آینده کودکان است که نه تنها در کشور ما بلکه در اقصی نقاط جهان می تواند برای اعضاء یک جامعه دلگرم کننده و برای متخلفین و برهم زنندگان نظم و امنیت جامعه نگران کننده باشد.اما این احساسات در کشورهای مختلف با توجه به عملکرد پلیس متفاوت است آن هم با ملاک و معیارهای متفاوت که این امر در کشورمان با توجه به اینکه قوانین آن بر اساس دستورات اسلام مقرر شده است، از ویژگی های جذاب تری برخوردار است.
از این رو با توجه به قوانین اسلامی در یک جامعه طبیعی است که انتظارها هم از مجریان قانون که نزدیک ترین آن به مردم پلیس است، بیشتر می شود.چرا که مردم در هر اختلاف و یا خدایی نکرده درگیری و تشنج میان خود در اولین اقدام برای حل این مشکل به پلیس با شماره 110 مراجعه می کنند.این آمر در صورت وقوع تصادف دو و یا چند اتومبیل و به منظور یافتن مقصر تصادف هم وجود دارد اما ااین بار تماس مردم با پلیس راهور صورت می گیرد.به همین دلیل و با توجه به انتظارات مردم به منظور حل سریع مشکلات توسط پلیس است که وظایف نیروهای مختلف پلیس سنگین تر می شود.
دغدغه اجرای این وظایف مهم و نسبتا سنگین را می توان در سخنان مقام معظم رهبری با شرکت کنندگان در همایش فرماندهان و مدیران و روسای عقیدتی و سیاسی نیروی انتظامی مشاهده کرد.طوری که اگر بخواهیم به مهترین محورهای سختان معظم اله اشاره می کنیم می توانیم به بحث اقتدار پلیس به همراه رعایت عدالت، مروت و ترحم ، استقرار امنیت، مقابله با نا امنی روانی جامعه، سلامت نیرو و همچنین لزوم ارتقای جهات اعتقادی و اخلاقی و همچنین اتکاء به علم و ابتکارات علمی اشاره کنیم.
اما به راستی برقراری چنین شرایطی به معنای واقعی کلمه چگونه رقم می خورد؟ اگر چه سخنان سردار سرتیپ اشتری فرمانده جدید نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در سخن حداقل به بخشی از رسیدن به این شرایط را مطرح می کند اما به نظر می رسد که برای فراهم ساختن چنین شرایطی، رئیس نیروی انتظامی باید در عمل هم سخنان خود در حضور مقام معظم رهبری و فرماندهان نیروی انتظامی به نیروهای پلیس تفهیم کند.
راهبرد فرمانده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران
رئیس نیروی انتظامی افزایش کشف جرایم مهم، تداوم مبارزه با سوداگران مواد مخدر، ارتقای آمادگی برای کنترل مرزها، کاهش هفت درصدی تلفات ناشی از تصادفات رانندگی، گسترش ارتباط با نخبگان، حرکت پیشروانه در علم و فناوری و پاسداری و دفاع از ارزش‌های انقلابی و اسلامی را سرفصل های اقدامات ناجا دانست و با بیان اینکه برداشتن گام‌های بلند بدون سازمان متدین و انقلابی و ترویج تفکر بسیجی و مدیریت جهادی و همچنین بدون همدلی و همزبانی با مردم و همه نهادها ممکن نیست، گفت: تمام توان خود را صادقانه و خالصانه بکار می‌گیریم تا به جایگاه پلیسی در شان و تراز جمهوری اسلامی نزدیک‌تر شویم.
اگر چه با توجه به اینکه فرمانده جدید نیروی انتظامی مدت کوتاهی است که مسئولیت نیروی انتظامی را به عهده گرفته است، قضاوت درباره اینکه این سخنان شعار است و یا اینکه عملی خواهد شد، زود است اما قطعا انتظارات را از نیروی انتظامی افزایش می دهد.
باگذری کوتاه در خیابان ها و کوچه های شهر و با کمترین توجه به بوستان ها و پارک ها و حرکات و رفتار بعضی از مردم که در آن رفت و آمد دارند درمی یابیم که بحث مواد مخدر و فعالیت تلخ قاچاقچیان خرده فروش و همچنین منحرفین مسائل اخلاقی، متاسفانه و البته علارغم نظارت و زحمات پلیس پیشگیری، همچنان داغ و تاسف برانکیز است.شکی نیست که امرزوه اکثر خانواده های ایرانی یکی از دغدغه و نگرانی هایشان بحث مواد مخدر و آسیب هایی است که می تواند فرزندانشان در محیط جامعه از این بلای خانمان سوز ببینند، است مسئله ای که صراحتا در بیانات مقام معظم رهبری هم مطرح شد و ایشان به این موضوع اشاره کردند که:مقابله با ناامنی های روانی در جامعه همچون نگرانی خانواده ها از حضور فرزندانشان در خیابانها و بوستانها به دلیل احتمال کشیده شدن آنها به سمت مواد مخدر و یا نگرانی از کشانده شدن جوانان به سمت فحشا و منکرات، بسیار با اهمیت تر از مقابله با ناامنی های فیزیکی است و باید با چنین ناامنی هایی به‌طور جدی مقابله شود.
اگر چه در این زمینه اقدامات درخور توجهی هم توسط نیروی انتظامی شکل گرفته اما به نظر می رسد که کافی نبوده است از طرفی دیگر در جامعه اخبار خوبی به منظور تعامل صحیح و بدون مشکلی از طرف برخی از ماموران با این هنجارشکنان دهن به دهن نمی شود و عده ای از افراط و عده ای دیگر هم از تفریط برخی از نیروهای پلیس در برخورد با قاچاقچیان مواد مخدر و افراد متهم به فساد اخلاقی در پارک ها از نیروهای نیروی انتظامی گله مند هستند.
بحث اقتدار در کنار اجرای عدالت و ترحم و همچنین سلامت نیرو که توسط مقام معظم رهبری مطرح شد،با اجرای آن می توان تا زمینه زیادی از این انتقادات فاصله گرفت.البته شبیه این انتقادات درپلیس راهنمایی و رانندگی که با تقریبا با همه مردم به واسطه ماشین هایشان ارتباط وجود دارد هم مطرح است و بعضا بحث هایی توسط مردم مبنی بر تحریف قانون جریمه برای برخی از شهروندان و یا سنگین تر کردن بار جریمه به دلیل یک تخلف و بعضا دریافت رشوه توسط تعداد بسیار محدودی از نیروهای راهنمایی و رانندگی، بیان می شود.البته اگر اشخاص از وسیله نقلیه خود زیاد استفاده کرده باشند و رفت و آمدشان در شهر و یا جاده بسیار زیاد باشد شاید حداقل یک بار برای آنها این اتفاق ناخوشایند افتاده باشد اما قطعا اینطور نیست که این جریان را به همه پرسنل خدوم و زحمتکش نیروی انتظامی تعمیم داد.
اما عملا با توجه به انتظارات از یک پلیس جامعه اسلامی حتی قبول تعداد هرچند محدود این عمل توسط هر پرسنلی قابل قبول نیست و البته مقابله با این عمل هم چندان دشوار به نظر نمی رسد.با توجه بیشتر به نیروهای کادری و حتی غیر کادری که از آنها به عنوان سربازان وظیفه یاد می شود، آن هم در زمینه های مختلف از جمله سلامت روحی روانی جذب نیرو و حقوق مکفی برای عملی شدن حداقل یک زندگی پلیسی می تواند تا حدود بسیار زیادی این اقدام تعداد محدود کادر را کاهش دهد.مسئله ای که بسیاری از مردم اذهان خود را نسبت به حل این مشکل معطوف کرده اند.
همه چیز زیر سایه سلامت نیرو
از طرفی دیگر باید به این آمر هم توجه داشت که سلامت کامل نیرو در کادرهای نیروهای انتظامی با توجه اهمیت و حساسیت آن موضوعی نیست که بتوان در یک دوره کوتاه مدت به صورت صد در صدی به آن رسید و برای اجرای آن به یک دوره بلند مدت و یا حداقل در حالت اضطرار به یک برنامه ریزی میان مدت نیازمند است.اما این همه انتظارات مردم برای برطرف شدن مشکلاتی نیست که به دستان پلیس مقتدر قابل برطرف شدن باشد و مسائل و مشکلاتی حتی جدی تر مطرح است.همانطور که اشاره شد امروزه به دلیل روبرو شدن مختلف مردم با پلیس به دلایل مختلف و همچنین به دلیل اینکه پلیس نماینده حاکمیت محسوب می شود بحث برخورد مناسب و صحیح به دلیل این آمر ضروری تر از هر زمانی به نظر می رسد.چرا که اولا از آنجایی که نیروی انتظایمی و برخورد آن با مردم همانند تابلویی می ماند که برخورد نظام با آنها صورت گرفته و دوم اینکه حتی در صورت بی احترامی مردم به پلیس، باید کادر نیروی انتظامی صبور باشد.اگر چه پلیس هم از بدنه مردم به این حوزه ورود می کند اما به دلیل داشتن این مسئولیت خطیر از آن انتظار می رود که بیشتر از اشخاص و شهروندان عادی جامعه بتواند بر اعصاب خود مسلط بوده تا بتواند نسبت به حل مشکلات مردم حداقل به صورت موقت چیره شود.
نقشی شبیه قاضی پرونده های طلاق زوج های جوان
در مواقع مختلف شاهد هستیم که درگیری هایی از جمله درگیری های فیزیکی میان مردم صورت می گیرد که البته متاسفانه آمار این درگیری ها هم رو به افزایش است و به همین دلیل این افراد به صورت موقت به کلانتری محل منتقل شده و بعد از تحقیقات پلیس پرونده افراد به دادگاه ارسال می شود که تا زمان ارسال نقش یک پلیس البته با اقتدار در خواباندن قائله و البته خواباندن آتش درگیری مهم و حیاتی است.شاید بتوان نقش پلیس در این لحظات را مانند نقش آن قاضی ای دانست که با دو زوج جوان که کمتر از یک سال از زندگیشان می گذرد اما با حالت دعوا برای طلاق به دادگاه مراجعه کرده اند.در بسیاری از موارد این چنینی با ایفای نقش مناسب قاضی در برخورد با این مسئله زندگی های زوجین با کیفیتی مناسب ادامه پیدا کرده است و بعضا پلیس هم می تواند با مدیریت و ایفای نقش مناسب خود در برخورد با پرونده های سبک و نزاع ها و درگیری ها قبل از سابقه دار شدن یک شخص و ورودش به دادگاه قائله را ختم به خیر کند.
وقوع چنین شرایطی عملا بر می گردد به همان بحث حیاتی سلامت نیرو و رحم و عدالتی که در کنار اقتدار رهبر معظم انقلاب هم مطرح کرده اند.با یک محاسبه کوتاه می توان به این نتیجه رسید که اگر بحث سلامت نیرو در همه بخش ها چه از نظر روحی روانی، چه مالی و همه پارامترهایی که برای یک پلیس سالم مطرح است رعایت شود برآورده شدن انتظارات جامعه و رهبری از پلیس و زحمات طاقت فرسال آنها تا حدود زیادی امکان پذیر است.هرچند عملی شدن این پروسه خود نیاز به مراحل مختلفی دارد که حتی می شود برای بخش بخش آن برنامه داشت که این برنامه ها با مدیریت مدیران و صاحب نظران ناجا دور از دسترس نخواهد بود.الزما برای رسیدن به یک هدف آن هم هدفی که با رویکرد مخالفت با یک فساد صورت می گیرد نیازی به برخوردی به دور از شان و یا خدایی نکرده ظلم نیست که البته در باب حل این مسئله نیاز به یک همگرایی و همکاری فراتر مجموعه عظیم نیروی انتظامی است.
قطعا این عمل مشارکت مردم و همکاری آنها را می طلبد چرا که کادر خدوم نیروی انتظامی این مملکت هم از خود آنها تشکیل می شود و در صورت سلامتی افکار و عملکرد مردم در قامت یک پلیس، در همه زمینه های مورد نظر نیروی انتظامی به منظور جذب می توان راه زیادی از مجموعه اهداف نیروی انتظامی به منظور رضایت رهبری و ملت را طی کرد.راهی که در جهان امروز بسیاری از کشورهای حتی مدعی حقوق بشر از جمله آمریکا و برخی کشورهای غربی از آن بازمانده اند.با نگاهی گذرا به مجموعه اخبار حول پلیس های این کشور و مخصوصا قتل بسیاری از سیاه پوست ها در این کشورها به این حقیقت تلخ خواهیم رسید.
طوری که حتی هم اکنون در برخی از ایالت های آمریکا برخی از مردم به دلیل قتل یک سیاهپوست دیگر به دست پلیس این کشور، در خیابان ها به تظاهرات می پردازند.