ماهواره و نقش آن بر هویت خانواده و بروز پدیده طلاق

رسانه های ماهواره ای به عنوان یک ابزار تهدید نرم دشمن تلاش دارد با نفوذ در باورها و اعتقادات مردم زمینه انحطاط اخلاقی را در جوامع مختلف فراهم کنند.

سزویس فرهنگی سادس: تلاش شبکه های ماهواره ای با تاثیر بر سبک زندگی و الگوی بومی خانواده­ها سبب سوء معاشرت، خشونت، سستی مبانی خانواده و انحراف در اخلاق و فرهنگ جنسی برخی خانواده ها شده است .

قرن­ها است که غرب در پی تحقق دهکده جهانی است در واقع دنیای امروز عبارت است از فضایی مملو از فرصت و خطرو این فرصت­ها و تهدیدها زمانی وضوح پیدا کردند که تکنولوژی ارتباطات سایه خود را بر سرتاسر جهان گسترش داد به گونه­ای که در جوامع مختلف با عقاید، سنن و فرهنگ­های مختلف، وارد شد تا بتواند به اهداف خودش دست پیدا کند.

مضرات ماهواره بسیار بیشتر از منفعت آن می­باشد که امروزه اکثر جوانان و خانواده­ها ماهواره را برای استفاده از برنامه­های علمی آن انتخاب نمی­کنند بلکه بیشتر تمایل به دیدن برنامه­هایی دارند که در تلویزیون داخل کشور نمی­یابند و آنها برنامه­ها و شبکه­هایی می­باشد که به دنبال اشاعه فحشا در جامعه و سست کردن بنیان خانواده است.

برخی از این شبکه ها با پخش سریال­های دنباله­دار بنیان خانواده را هدف قرار می دهند که یکی از مهمترین اصول سریال سازی که در تمام دنیا پذیرفته شده است، این است که اگر سریالی بتواند با خانم­ها در خانه ارتباط برقرار کند، به تدریج همه خانواده را جذب می­کند و این اصل به خوبی در این شبکه ها رعایت شده است.

در این مسیر، شرایطی پدید می­آیند که شکل­های فریبنده­تر و پنهان­تر هجوم فرهنگ سلطه­جو را برتری می­بخشد و ملی کردن سبک­ها و الگوها را شکل می­دهد. امروزه برنامه­ها و فیلم­های ماهواره­ای حاوی محتوایی است که در آن پایبندی و وفاداری به خانواده و ارزش­های اخلاقی، امری مضحک و عوامانه به نظر می­رسد و در مقابل داشتن روابط آزاد جنسی، روابط متهورانه جنسی و ایجاد تردید درباره اهمیت و ارزش ازدواج ناشی از نگاه آزاداندیشانه و مترقی به زندگی و روابط عاطفی تلقی می­شود.

طرح سوال و ایجاد شبهه و تردید مکرر درباره دیدگاه­های افرادی که به بی­بندوباری رو نیاورده­اند یا به زندگی مشترک خود پایبندند و در مقابل، ارائه دیدگاه­ها و پاسخ به سوال­های شبهه افکنانه برای اقناع مخاطب در خصوص اینکه زمانه تغییر کرده است و افراد نباید پایبند به زندگی­های سنتی باشند، از برجسته­ترین مضامین برخی سریال­های امریکایی و کلمبیایی و کره­ای است که از شبکه فارسی وان پخش می­شوند

مساله دیگری که در رابطه با تحکیم مبانی خانواده باید ذکر شود، آسیب­های اجتماعی خطرناکی است که ممکن است در اثر تغییر الگوها و سبک هنجاری نهاد اجتماعی خانواده اتفاق بیفتد. یکی از جدی­ترین این آسیب­ها طلاق است.

تحقیقات نشان دهنده بالا رفتن میزان طلاق و جدایی، به تاخیر افتادن سن ازدواج دختران و تولید نخستین فرزند آن­ها، محدود شدن تعداد فرزندان، افزایش تعداد و نسبت زنان دارای تحصیلات عالی و نشان دهنده تغییرات پدیدآمده در نهاد خانواده است

هر چند قدمت تاریخی طلاق همزمان با قدمت تاریخی ازدواج است، اما از قرن بیستم طلاق به عنوان یک آسیب و مساله اجتماعی به صورت جدی مطرح شد. به دنبال افزایش جمعیت، تغییر در نظام ارزشی، فرهنگی و هنجاری و دیگر دگرگونی­های ناشی از انقلاب صنعتی و ورود تکنولوژی بود که میزان طلاق روند رو به رشدی به خود گرفت.

در بین رسانه­های متنوع و نوین می­توان از ماهواره به عنوان یکی از پرمخاطب ترین رسانه­ها در سرتاسر دنیا یاد کرد که امروزه نقش مهمی در رشد شخصیت افراد بازی می­کند اما مشکل اساسی و جدی در جامعه پذیری افراد در عصر حاضر، عدم هماهنگی و تعامل مناسب میان کارگزان جامعه پذیری می­باشد.

بدین ترتیب می­توان گفت نفوذ برنامه­های ماهواره­ای در قدرت بخشیدن به ارزش­های مدرنی همچون مادی­گرایی، فردگرایی، آزادی­های نامحدود و کامیابی به هر قیمتی بر اساس مطالعات بدست آمده موثر می­باشند که باعث تغییر ارزش­های سنتی و گاه ایجاد تضاد ارزشی در بین زوجین به واسطه تغییر ارزش­ها در یکی از زوجین خواهد شد و احتمال ناهنجاری­های مختلفی نظیر طلاق را افزایش خواهد داد.

بنابراین ماهواره با برنامه­های تفریحی و سرگم کننده در درازمدت، یکسان سازی سلیقه قشرهای عظیم جامعه را باعث خواهد شد و از سوی دیگر این ابر رسانه شکاف های جدید طبقاتی و تعمق آنها را باعث می­شود.

پیشنهادات و راهکارهای عملی

از آنجا که ماهواره رسانه­ای جهان شمول و فراملی می­باشد، بدین ترتیب ارائه پیشنهاد در جهت اصلاح آن بی­فایده خواهد بود. پس بایستی پیشنهادات را در بال دیگر جامعه پذیری یعنی خانواده ارائه نمود.

-با توجه به افزایش ساعات تماشای برنامه­های ماهواره­ای از سوی زوجین در حال طلاق در بعد از ازدواج و نیز تاثیر مستقیم آن بر الگوپذیری آنان، خانواده و بخصوص مراکز مشاوره که در زمینه مشاوره قبل از ازدواج فعالیت می­کنند، بایستی در سال­های اولیه و بحرانی پس از ازدواج برای جبران خلع خود و جلوگیری از تغییر ناگهانی در روند زندگی جوانان، رفت و آمدهای بیشتر، برنامه ریزی بیشتر برای تفریحات دسته جمعی و مسافرت­ها و…با زوج جوان داشته باشند تا اوقات فراغت آنان بدین نحو گذران شود.

-با توجه به تغییر شدید ارزش­های سنتی به ارزش­های مدرن در بین زنان در حال طلاق، بهتر است خانواده­ها و مخصوصا پدران از ایجاد پدرسالاری مطلق و تقسیم کار بر اساس جنس کاسته تا دختران در زندگی جدید خود احیانا دچار تغییرات ناگهانی و یا تضاد ارزشی با همسر خود نشوند.

-تشویق خانواده­ها و مخصوصا جوانان به استفاده از فناوری­های اطلاعاتی فرهنگی(مانند: مطالعه کتاب، روزنامه و سینما).

-فرهنگ سازی و آموزش افراد جامعه و خانواده­ها در استفاده صحیح از فناوری های اطلاعاتی-ارتباطی.

-توجه بیشتر به سلایق مخاطبین(مخصوصا قشر جوان و تحصیل کرده) در تهیه برنامه­های صدا و سیما.

-گسترش هر چه بیشتر اماکن تفریحی و ورزشی جهت گذراندن اوقات فراغت جوانان که به نحوی محرک انگیزه آنها در انجام این فعالیت­ها باشد.

بنابراین عواملی همچون، محیط بسته، عمل نکردن بر اساس نیاز مخاطب، دروازه بانی یک طرفه پیام، آزاد نگذاشتن ذهن مخاطب در انتخاب، قطره چکانی اطلاعات به مخاطب باعث روی آوردن مخاطبان به سوی رسانه­ها و شبکه­های برون مرزی و عدم استقبال از شبکه­های داخلی می­شود.

پبدیهی است در مقابل هجوم فرهنگی باید مقابله فرهنگی کرد. برنامه سازان فرهنگی و هنری و سازمان­هایی مانند صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی، نظام آموزش و پرورش و دیگر ارگان­های دولتی باید در بخش غنی سازی و سالم سازی فرهنگ سرمایه گذاری کنند. بنابراین باید در مقابل تهاجم فرهنگی فعالیت، برنامه سازی، تفریحات سالم و امکانات کافی ایجاد شود. چرا که منع و مقابله تنها راه مقابله نیست.

منابع

ابراهیم نجف آبادی، اعظم.(۱۳۹۰). تربیت در خانواده و نقش مخرب ماهواره در بروز پدیده طلاق.

استونز، راب.(۱۳۷۹). متفکران بزرگ جامعه شناسی، ترجمه مهرداد دامادی، نشر مرکز، تهران.

اعزازی، شهلا.(۱۳۸۶). جامعه شناسی خانواده، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان. تهران.

Blinn, Lynn (1988) “The family photo assessment process (FPAP): A method for valiVol. xix, No. 1, pp. 17-35

دسته‌بندی نشده

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *