فضاي شهري و جاي خالي برخي طراحي‌هاي ويژه، محدوديت‌هاي بسياري را براي معلولان ايجاد کرده است، اما انتقاد اصلي عمده معلولان بحث بيکاري و به بيان بهتر، احترام به حقوق‌شان است. اگر بخواهيد به صحبت‌هاي معلولان و مشکلات‌شان گوش کنيد، بد نيست سري به گردهمايي‌هاي فرهنگي و ورزشي اين قشر بزنيد.
حقوق شهروندي معلولان
200معلولي که دورهم جمع شده‌اند، عضو گروه مردم‌نهادي هستند که مديرعامل آن نيز روي ويلچر نشسته است.
شهرام مبصر، مؤسس «ان.جي.او» پيام‌آوران ساحل اميد، وقتي از اولين هدف شکل‌گيري اين مجموعه در سه سال قبل صحبت مي‌کند، مي‌توان به ميزان تنهايي معلولان پي‌برد.
او مي‌گويد: هدف ما اين است که معلولان را تشويق کنيم از خانه‌هاي‌شان بيرون بيايند.
درواقع تلاش اصلي اين ان.جي.او که با مجوز سازمان بهزيستي کشور تشکيل شده است و بيش از يک هزار و 500عضو دارد، اين است که با طراحي مسابقات ورزشي و تورهاي گردشگري، زمينه‌اي را براي دورهمي معلولان فراهم کند تا آن‌ها بيشتر به جامعه‌اي بيايند که خودشان عضوي از آن هستند.
وي با اشاره به معلولان ضايعه نخاعي که بسياري از آن‌ها براساس حادثه يا تصادف دچار اين معلوليت شده‌اند، مي‌گويد: ما بالغ‌بر 17هزار پرونده معلولان ضايعه نخاعي در بانک اطلاعاتي سازمان بهزيستي داريم.
اين تعداد پرونده تقريبا يک‌سوم تا يک‌چهارم پرونده‌هاي کل کشور را تشکيل مي‌دهند، يعني آمار ضايعه نخاعي بايد چهار برابر اين تعداد ثبت شده باشد. ممکن است در همسايگي ما معلولاني زندگي کنند که ما نسبت به آن‌ها نه اطلاعي داريم و نه حقوق آن‌ها را رعايت مي‌کنيم، غافل از اينکه هر کدام از ما يا نزديکان‌مان ممکن است بر اثر يک حادثه يا بيماري، دچار معلوليت شويم.
وي تأکيد مي‌کند: مهم‌ترين انتقاد ما بي‌توجهي به حقوق شهروندان معلول است که بيشتر آن هم حاصل عدم اطلاع‌رساني دقيق است. از پارک کردن خودرو در مسير عبور معلولان بگيريد تا اشغال فضاي مخصوص آن‌ها در وسايل‌نقليه عمومي و… بايد مردم را نسبت به حقوق جامعه معلولان آگاه‌تر کرد.
اشتغال، نياز اصلي معلولان
هادي افخمي، يکي از معلولان جسمي حرکتي جامعه معلولان کشورمان است. وقتي پاي صحبت او که با همسر معلول و کودکش به مسابقات ورزشي معلولان مي‌روند، بنشينيد، مي‌گويد: بسياري از معلولان تحصيلات دانشگاهي دارند، در آزمون‌هاي استخدامي پذيرفته مي‌شوند، اما هنگامي که براي مصاحبه حضوري مي‌روند، به‌صرف معلول بودن آن‌ها را کنار مي‌گذارند.
او ادامه مي‌دهد: کسي از کار و توانمندي ما نمي‌پرسد، همين‌که بفهمند معلول هستيم، کنار گذاشته مي‌شويم. الان بسياري از معلولان باوجود توانمندي و مدارک دانشگاهي، در شغل‌هايي مانند تلفنچي مشغول کار هستند.
حقوق شهروندي
مصطفي چقايي، رئيس هيئت مديره انجمن معلولان استان مرکزي نيز با بيان اينکه اصلاح بيمه درماني، اشتغال مناسب و مسکن مهم‌ترين نيازهاي جامعه معلولان است، بيان مي‌کند: مشکلات کلان اين قشر از جامعه شايد به اندازه انگشتان يک دست هم نرسد، اما متأسفانه همواره از برطرف کردن اين مشکلات غافل بوده‌ايم.
وي با تأکيد بر اين نکته که انجمن‌هاي مردم‌نهاد و سمن‌ها، سپردفاعي و تأمين‌کننده نياز جامعه نيستند، عنوان کرد: هر موضوعي در جامعه متولي خاص خود را دارد که مسائل هر حوزه بايد ازطريق سازمان مربوطه که بودجه و برنامه مشخصي دارد، پيگيري شود و سازمان‌هاي مردم‌نهاد درحقيقت رصدکننده مسائل جامعه و ياري‌گر مسئولان و نيازهاي خارج از حيطه وظايف يک سازمان دولتي هستند.
چقايي بيان مي‌کند: متأسفانه در برخي مسائل اجتماع ازجمله جامعه معلولان، با نارسايي رسيدگي به امور توسط متولي تعيين‌شده هستيم که از ضعف‌هاي قانوني، ضعف بودجه يا عملکرد ضعيف نشأت مي‌گيرد.
وي ادامه مي‌دهد: نياز معلولان را نمي‌توان ناديده گرفت و بر اين اساس با کمک‌هاي مردمي و تلاش‌هايي که صورت گرفته، کارگاه اشتغال راه‌اندازي و همچنين خدمات فرهنگي هنري نيز ازطريق انجمن‌هاي مربوطه به معلولان عضو ارائه مي‌شود. رئيس هيئت مديره انجمن معلولان استان مرکزي، در پايان به اين نکته اشاره مي‌کند که بايد قوانين وضع شده در رابطه با معلولان اجرا و قوانين حمايتي از اين قشر، همچنين اصلاح قوانين پيگيري شود و بايد توجه داشت که بهره‌مندي از حقوق شهروندي، حق معلولان است.