سرویس اقتصادی سادس: طبق اولین قرارداد نفتی پسابرجام که برای برداشت از فاز 11 پارس جنوبی توسط دولت یازدهم منعقد شد، سهم شرکت فرانسوی توتال 50.1 درصد، سهم شرکت چینی30 درصد و سهم شرکت پتروپارس ایران نیز 19.9 درصد است.
اما چرا 19.9 درصد سهم ایران؟ چرا 20 درصد یا بالاتر نه؟! پاسخ معمول حتما این است که برای غلبه شرکت توتال فرانسه در فاز یازده میبایست سهم50.1 درصدی میگرفت. یک دهم درصد از 20 درصد کم شد و سهم ایران تبدیل به 19.9 درصد گردید. پاسخ ظاهرا ( والبته فقط ظاهرا) قانع کننده ای بنظر میرسد اما بیایید جور دیگری به ماجرا نگاه کنیم.
قرارداد 1312 نفت ایران و انگلیس، به قول تقی زاده، وزیر دارایی وقت دولت ایران با سه فقره رشوه انگلیس به پهلوی اول بسته شد. قرارداد کاملا یکطرفه و عجیبی که در آن سهم ایران 20 درصد و سهم طرف انگلیسی 80 درصد بود. نهضت ملی و جانفشانیهای مردمی سالهای 1329 تا 1332 برای تصویب و عملیاتی شدن ملی شدن صنعت نفت و نقض و الغای این قرارداد یکطرفه بود. قراردادی که حتی از قرارداد نفت بحرین (که رسما و به طور اسمی تحت حاکمیت ایران بود) نیز بدتر و یکطرفه تر بود. مردم ایران در آن دوره برای الغای این قرارداد ننگین خونها داد و گرسنگی کشید و مقاومت کرد.
با همه اینها در آن قرارداد ننگین، سهم ایران 20 درصد بود و از قرارداد فاز یازده دولت روحانی بهتر. اتفاقات ناگواری چون برجام یک طرفه، اجرای سند تحقیر آمیز 2030، بتون ریزی در قلب راکتور اراک دستاورد ملی و بومی ایرانی در صنعت هسته ای، پخش تحقیر آمیز سبد کالا، برخوردهای ناگوار سران غربی با دولتمردان ایرانی و … را بگذارید کنار این قرارداد ننگین. مثل اینکه غرب می خواهد بگوید بدبختها، در دوره استقلال و در دوره استقرار جمهوری اسلامی توانستیم قراردادی بدتر از دوره وابسته پهلوی به شما تحمیل کنیم. مثل اینکه با همین یک دهم درصد میخواهند تحقیرمان کنند. مثل اینکه می خواند بگویند بدتر از قراردادی که برای الغایش رشیدترین جوانانتان را دادید، به شما تحمیل کردیم. راز سهم 19.9 درصدی ایران را در این ببینید.
ماهی تا وقتی در آب است قدر آب را نمیداند. پیش از ظهور دولت تدبیر، مصدق هم شخصیتی کنار شخصیتهای دیگر تاریخیمان بود. به نظرمان نمیرسید خیلی هم کار مهم و شاقی کرده باشد. روبروی غرب ایستاده بود دیگر. مثل خودمان که روبروی غرب ایستاده ایم. دولت تدبیر و قراردادهای تحقیر آمیزش به ما یاد داد که مصدق شخصیت متمایزی است. این روزها بسیار به مصدق فکر میکنیم و با وجود همه اشتباهاتش و عدم پایبندیش به شرعیات به او علاقه مند شده ایم. او از اولین نفراتی است که به ما گفت : « قرارداد یعنی تسلط دولت مسیحی بر دولت مسلمان و به زبان وطن پرستی اسارت ملت ایران» و او بود که همان صد سال پیش گفت: « یک مسلمان حقیقی تسلیم نمی شود … ولی یک متجدد سطحی و بی فکر را می توانند به یک تعارفی تسلیم نمایند». این روزها بیشتر از همیشه می گوییم کاش مصدق بود