سرویس انتظامی سادس: چندی پیش همایشی با عنوان معماری ناجای آینده برگزار شد که نوید تغییر نگرش مدیران حداقل در حوزه امنیت مخصوصا نیروی انظامی را نسبت به فرآیند برنامه ریزی و تعیین استراتژی های سازمانی را در بعد تمدنی می دهد و به همین دلیل بر خود لازم دیدم برای روشن شدن افکار عمومی و تعامل با مسئولین نکاتی را هر چند کوتاه در این رابطه بیان کنم.
شناخت آینده و ایجاد تصوری قابل اتکا از آن در زمان حال یکی از مهم ترین وظایف دستگاه های مختلف کشور برای برنامه ریزی بهتر جهت نیل به اهداف کلان جمهوری اسلامی می باشد. و حوزه امنیت به دلیل نقش و اهمیت استراتژیک آن و تاثیر مستقیمی که در تحقق آرمان های انقلاب اسلامی دارد و از سوی دیگر به دلیل تهدید های داخلی و خارجی که نسبت به اندیشه های بنیادین انقلاب اسلامی وجود دارد، ضرورت دو چندان پیدا می کند، چرا که اگر به یک امنیت پایدار در عرصه بین المللی و منظقه ای و هم چنین داخلی دست نیابیم، در واقع ثبات خود را از دست داده ایم و جامعه و کشوری که ثبات و آرامش نداشته باشد قطعا نمی تواند بقیه خواسته ها و منویات خود را به منصه ظهور برساند.
یکی از مهم ترین تمایزات انسان با بقیه موجودات توانایی اندیشه می باشد، و این ویژگی این امکان را به انسان می دهد که در راه تکامل قدم بردارد و فرداهایی بهتر را برای خود بسازد. اصولا اندیشه مدینه فاضله و تلاش برای ترسیم آن یکی از مصادیق همین خصیصه انسان می باشد که اتفاقا در اندیشه فلسفه اسلامی و شیعی بسیار پر رنگ می باشد. این امر امروزه و با توجه به سرعت تغییرات و پیچیده شدن مسائل و مبارزه پنهانی که بین قدرت های منطقه ای و جهانی وجود دارد بیش از بپیش مورد توجه قرار گرفته است و کشورهای مختلف سعی می کنند بر اساس ارزشهای خود و واقعیت ها به تعیین سناریوهایی برای آینده خود بپردازند تا نسبت به آینده چشم انداز روشن تری داشته باشند و با مشکلات احتمالی مواجهه فعال تر و دقیق تری پیدا کنند.
در این میان امنیت که از ارکان اصلی کشور است و یکی از سازمان های مهم در این عرصه، ناجا می باشد باید با تعیین سناریوهایی که برخواسته از واقعیت ها و ظرفیت های فرهنگی جامعه می باشد مسائل مهم خود را در آینده پیش بینی و راه های کنترل و پیشگیری از آن را طراحی نماید.
به عبارتی ناجا موظف است با شناسایی مهم ترین آسیب ها، مخصوصا در عرصه اجتماعی و اولویت بندی های آنها و همچنین با در نظر گرفتن نمودار تغییرات اجتماعی و فرهنگی و همین طور سخت افزاری به نگارش سناریوهایی قابل اتکا بپردازد. قطعا این مسئله از رهگذر مطالعه گذشته و با یک نگاه تاریخی به حال امکان پذیر است و این یکی از مشکلات مطالعات اجتماعی در ایران می باشد عدم رویکرد تاریخی به مسائل سبب می شود که درک درستی از واقعیت ها صورت نگیرد و به همین دلیل توصیفی که از مشکلات و وضعیت آینده نیز صورت می گیرد، معتبر نیست و بعضی از اوقات نیز صورت مسئله و مشکل به عنوان راه حل فرض می گردد. به همین دلیل لازم است که ناجا اگر می خواهد برای آینده خود به آینده پژوهی بپردازد و نقش خود را به خوبی در معماری تمدن اسلامی ایفا نماید به چند نکته توجه داشته باشد:
الف- رویکرد تاریخی به این معنا که در یافتن هویت خود و درک مسائل اجتماعی باید با تاریخ و فرهنگ این مرز و بوم آشنا بود تا از رهگذر شناخت هویت ایرانی و اسلامی خود به شناختی عمیق و حقیقی از خودمان دست یابیم و توهمات ساخته نظام های فرهنگی غریبه را خویشتن خود ندانیم.
ب- اکنون خود را دریابیم و با شناخت بدون تعصب واقعیت های موجود با خوب و بد خود روبرو شویم، دلیل اهمیت این نکته این است که یکی از مشکلات مدیریتی در ایران،نادیده گرفتن حقایق بعضا تلخ از سوی مدیران است. این مواجهه قطعا مضر خواهد بود و نه تنها کمکی نمی کند بلکه روند مقابله آسیب ها در حوزه امنیتی را پیچیده تر نیز می کند.
ج- تعیین سناریو های معتبر که تا حد امکان جنبه های مختلف مسائل در حوزه امنیت را پوشش دهد و در نهایت برنامه ریزی برای پیشگیری و تحقق آن سناریوها چرا که « به عمل کار برآید، به سخنرانی نیست»
قطعا برگزاری همایش های اینچنینی و ارتباط مستمر با پژوهشگران متعهد ومتخصص ظرفیت خوبی را برای ترسیم نقش فعال نیروی انتظامی در تمدن اسلامی و معماری آینده ناجا برای تحقق جامعه آرمانی اسلامی و ایفای نقشی فعال در ایران اسلامی را خواهد داشت و این ادعای گزافی نیست که تاکید بر این تحقیات در اقع گسترش اندیشه های انقلاب اسلامی در حوزه امنیت در افق تاریخ می باشد و حتما آینده گان قدردان این فعالیت ها و کوشش ها خواهند بود.
محمد وحید سهیلی