به گزارش سادس به نقل از مشرق، پس از مدتها انتظار کارشناسان و افکار عمومی، بالاخره طلسم پرواز رسمی نسل جدید موشک های حامل ماهواره ایرانی شکست و در اواخر هفته گذشته، ماهواره بر سیمرغ با موفقیت آزمایش و گام بسیار مهمی در افزایش توان فضایی کشور برداشته شد. در جریان این پرتاب آزمایشی، سیمرغ به عنوان نسل جدیدی از ماهواره برهای ایرانی به فضا رفت و همزمان با این پرتاب، پایگاه فضایی امام خمینی (ره) به عنوان اولین سکوی ثابت پرتاب ماهواره به صورت رسمی افتتاح شد.
سیمرغ؛ بالابر سنگین وزن ایرانی
سیمرغ، ماهواره بری دو مرحلهای است که در راستای دستیابی به بخشی از اهداف برنامه فضایی ایران طراحی و ساخته شده است و با بهرهگیری از پیشران سوخت مایع میتواند ماهواره هایی در رده جرمی سنگین تر نسبت به موشک سفیر را در مدار حدود ۵۰۰ کیلومتری و زاویه میل مداری ۵۵ درجه قرار دهد و همچنین قادر به تزریق ماهواره هایی با جرم چند صد کیلوگرم در مدارهای نزدیک به زمین LEO است. آنطور که در زمان رونمایی و سالهای اولیه پس از آن توسط مسئولان و کارشناسان کشورمان اعلام شده، این موشک دارای طول کلی ۲۵.۹ متر است که ۱۷.۸ آن مربوط به مرحله اول و ۸.۱ متر آن نیز متعلق به مرحله دوم آن است. قطر مرحله اول این موشک برابر ۲.۴ متر و قطر مرحله دوم آن برابر ۱.۵ متر است. همچنین در زمان رونمایی رانش مرحله اول ۱۴۲ و مرحله دوم نیز ۷.۲ تن-نیرو اعلام شد.
به گزارش مشرق، این ماهوارهبر در واقع گام نخست ایران برای انتقال ماهوارهها در مدار برگشت ناپذیر بیش از ۱۰۰۰ کیلومتری از سطح زمین است که علاوه بر تأمین عمرهای بسیار بالاتر برای ماهوارهها، زمان پوشش دهی بر کشور را نیز به نحو چشمگیری میافزاید. با توجه به تغییرات بسیار زیاد سیمرغ نسبت به سفیر، فناوریهای مورد نیاز برای رسیدن به یک ماهواره بر جدید یعنی طراحی، ساخت، آزمایش، شبیهسازی، ایمنی، دقت و صحت عملکرد مراحل و تمام زیرسامانه (هدایت، کنترل، ناوبری، مخابراتی، تزریق ماهواره، موتورها، پمپ ها، حسگرها، رایانه ها و …) دوباره دست به دست هم دادند تا این محصول به تولید برسد.
این فناوریها توسط بخشها و صنایع مختلف نظیر طراحی و تحقیقات، موتور، سوخت، هدایت و کنترل، ساخت حسگر، سازه و تجهیزات پرتاب به کار گرفته شدند و در نهایت انواع آزمایش های لازم نظیر استاتیک، خواص جرم، مودال، تلاطم سوخت، ارتعاشات، شوک، حرارت سازه و جدایش روی بخش‌های مربوطه در موشک به انجام رسید. پس از اجرای دقیق هر یک از این آزمایشها و بررسی و تحلیل موشکافانه دادههای ثبت شده، تیمهای طراحی در صورت نیاز مجدداً اقدام به بازبینی بخش‌های مربوطه و تجدید طرح و ساخت نمونه جدید و اجرای مجدد آزمایشها می کنند و تنها پس از تأیید شدن نهایی تمام بخشها ماهوارهبر برای اجرای آزمایش عملیاتی مهیا میشود.
پس از این مراحل بوده که ماهوارهبر سیمرغ به امکان رسیدن به سرعتی برابر با ۷۵۰۰ متر در ثانیه (بر اساس اطلاعات اولیه اعلامی) دست یافته و پایه مناسبی برای رسیدن به سرعت فرار از جاذبه زمین است که برابر ۱۱.۲ کیلومتر در ثانیه بوده و بنا بر این توان انتقال ماهواره به مدارهای بالاتر و غیر قابل برگشت در فضا را دارد. محاسبات نشان میدهد که فقط نزدیک به ۱۴۴ تن نیروی رانش برای قرار دادن یک ماهواره ۱۰۰ کیلوگرمی در ارتفاع ۵۰۰ کیلومتری مورد نیاز است.
از این رو برای رسیدن به این مقدار رانش، ۴ موتور بهینه شده مورد استفاده در مرحله اول سفیر، که هرکدام از آنها رانشی تقریباً به اندازه ۳۲ تن-نیرو دارند، کلاستر شده اند یعنی برای رسیدن به قدرتهای بالاتر کنار هم قرار گرفتهاند و در مجموع حدود ۱۲۸ تن-نیرو را ارائه میدهند. سیمرغ ۸۷ تنی (طبق گفته مسئولان دولت سابق) باید بتواند در هنگام پرواز زاویه مناسب را بگیرد برای این منظور ۴ موتور یا به عبارت دقیقتر محفظه کنترلی دیگر نیز در مرحله اول سیمرغ حضور خواهند داشت که نزدیک به ۱۵ تن-نیرو ایجاد می کند و با اضافه شدن این میزان به توان موتورهای اصلی نیروی لازم برای رسیدن به مدار ۵۰۰ کیلومتری فراهم می شود.
بدین ترتیب با استفاده از پیشرانی که قبلا بدرستی کار کرده، یکی از اصلی ترین بخش های ماهواره بر سیمرغ، آماده میگردد. البته، موتور مرحله اول سیمرغ به گونهای طراحی شده است که بتواند تمام اعضای خانواده سیمرغ را تأمین کند یعنی تمام اعضای این خانواده که قرار است در سالهای آینده ماهوارههای سنگینتری را در مدار قرار دهند با همین موتور کار خواهند کرد.
طبیعی است امکان استفاده از نمونههای جدید موتورهای سفیر با رانش ۳۷ تن-نیرو هم در ماهواره بر سیمرغ وجود دارد که شاید از دلایل تأخیر اولین پرتاب این موشک نسبت به زمانهای اعلام شده نیز همین باشد. به گفته برخی مسئولان سابق حوزه فضایی، نسل بعدی ماهواره بر سیمرغ یعنی «سپهر» در آینده، به توان انتقال ماهوارههایی با جرم ۷۰۰ کیلوگرم به مدار ۱۰۰۰ کیلومتری دست خواهد یافت.
“ان قلت” های غربی و ضد انقلابی علیه سیمرغ
طبیعی بود که این اتفاق بزرگ و پاسخ عملی و فنی کشورمان به تهدیدات و هجمه های اخیر کشورهایی چون آمریکا علیه نیروهای انقلابی ایران اسلامی، نمی تواند با سکوت مخالفان انقلاب همراه شود و بلافاصله، انواع شبهات و پیام هایی که تلاش می کرد این دستاورد مهم را زیر سوال ببرد، از سوی رسانه های رسمی و غیررسمی دشمنان سرازیر شد و بحث هایی مثل انفجار راکت قبل از ورود به جو تا کج شدن موشک! در زمان پرواز را مطرح کردند.
اما حقیقت ماجرا چیست؟
در اولین واکنش ها، شبکه آمریکایی فاکس نیوز متعلق به جناح تندروی آمریکا به نقل از برخی از مسئولین ناشناس این کشور خبری را منتشر کرد مبنی بر اینکه ماهواره بر ایرانی دچار مشکلاتی در هنگام پرواز شده و قبل از خروج از جو زمین منفجر شده است. اگرچه فاکس نیوز به علت عجله در ارسال خبر و اهمیت تخریب دستاورد جدید کشورمان، نتوانست سند یا مدرک مشخص و محکمی برای تایید این ادعا ارائه کند، اما به علت علاقه رسانه های غربی و عربی به تحقیر اقدامات علمی کشورمان، با بازتاب فراوانی همراه و ناراحتی اهالی کاخ سفید و پنتاگون از این موفقیت فضایی کشورمان، بیش از گذشته عیان شد.
اما اگر فرض غلط و غیرمستند آمریکایی را نیز باور کرده و بپذیریم این راکت منفجر شده و نتوانسته است از جو زمین خارج شود، این سوال مطرح است که آیا ایران از این پرتاب ضرری کرده یا نتیجه آن برای کشورمان یک شکست است؟
اول باید به این مسئله اشاره کرد این راکت فاقد ماهواره بوده و صرفا برای آزمایش شلیک شده بود تا وضعیت پروازی و عملیاتی آن به عنوان یک ماهواره بر جدید، سامانه های پرتاب سکوی ثابت و سایر امکانات زیرساختی پایگاه امام خمینی (ره) مشخص شود. مسئله بعدی آن است که اصولا هر کشوری که دارای برنامه فضایی است این نوع مسائل را بارها و بارها تجربه کرده است. اگر بنا به مطرح کردن شکست های فضایی باشد، لیست بلند بالایی از این شکست ها و انفجارها که در مواردی حتی به مرگ فضانوردان نیز منجر شده در آمریکا و شوروی سابق و همچین روسیه موجود است.
اما نکته مهم اینجاست که این شکست ها و اطلاعات بدست آمده از آنها باعث رفع گلوگاهها و رسیدن به موفقیت نهایی شده است و بر فرض محال، حتی اگر سیمرغ ایرانی نیز در این آزمایش شکست خورده بود باز هم یک امر بسیار عادی است و این انفجار می تواند حامل درس های زیاد برای ما باشد تا در مرتبه بعدی به موفقیت کامل برسیم.
نکته و شایعه بعدی در این زمینه که به نسبت ابهام اول، خنده دارتر و عامیانه تر هم بود، ادعای مضحک برخی کانال های تلگرامی ضد انقلاب به سردستگی آمدنیوز است که به دلیل بی سوادی مدیران آن و تلاش برای همنوایی با دروغ های رسانه های آمریکایی، وقتی نتوانستند ایرادی از پرتاب «سیمرغ» بگیرند، با انتشار فیلم رسمی پرتاب آن، ادعا کردند چون موشک هنگام پرواز کج شده، پس در حال سقوط و انفجار بوده است!
شلیک ماهواره بر سیمرغ
مشخص است که این افراد (که به دلیل تدبیر صحیح گردانندگان پشت پرده کانال های ضد انقلاب، عمدا از میان فعالان مجازی کم سواد و فاقد اطلاعات علمی کافی انتخاب می شوند) از ساده ترین اصول و مبانی فیزیک و علوم هوافضا بی اطلاع هستند، انتظار دارند موشک تا هر نقطه ای که برای ماموریتش انتخاب شده، به صورت کاملا مستقیم بالا برود. اما حقیقت ماجرا چیست ؟
شلیک ماهواره بر سایوز – به زاویه حرکت از دید دوربین زمینی دقت کنید
برای رفع این ابهام بهتر است بدانید در اینجا با دو مسئله مهم رو به رو هستیم. اول اینکه موشکی مثل سیمرغ برای قراردادن یک ماهواره در مدار زمین طرحی شده است و پروفایل پروازی اینگونه پرتاب های بالستیک آن است که بعد از اوج گیری به صورت مستقیم، مقداری انحراف پیدا کرده و به سمت نقطه خروج از جو و رسیدن به نقطه رها کردن محموله می رود. برای فهم بهتر این مسئله می تواند به تصویر زیر که پروفایل رسمی پروازی راکت ماهواره بر سایوز است، دقت کنید.
نکته دیگر هم این مسئله است که به دلیل فاصله گرفتن موشک از دید انسان و دوربین های تصویربرداری و حالت کروی زمین، مقداری نیز خطای دید حاصل می شود که امری طبیعی در فواصل دور محسوب می شود و با توجه به سرعت بالای موشکی چون ماهواره بر سیمرغ، همین چند ثانیه گزارش تلویزیونی نیز، با فاصله گرفتن قابل توجه آن از سطح زمین همراه می شود و کم کم انسان به این نتیجه می رسد که شاید این موشک به علت مشکل فنی، کج شده است.
البته باید مجددا تاکید کرد که امروزه حتی کشورهایی که سابقه آنها در صنعت فضایی از کل عمر انقلاب اسلامی نیز بیشتر است مانند هند و روسیه چه در کاربری ماهواره برهای فعلی خود و چه در توسعه نمونههای جدید با چالش ها بزرگ و حتی شکستهای فضایی سنگین و پرهزینه رو به رو میشوند بنا بر این در هر مقطعی از برنامه فضایی کشور خصوصا در گذار از ماهواره برهای فعلی به نمونههای بزرگ مانند سیمرغ باید انتظار بروز شکست و البته شجاعت پذیرفتن و اعلام آن را داشت؛ هرچند که خوشبختانه اولین تست با موفقیت تمام انجام شد.